Aİ Rəsmilərinin Lokasiya Məlumatları Satışda: Qanunların Zəifliyi Aşkarlanıb

Avropa İttifaqının ən yüksək səviyyəli məmurlarının mobil telefon yerləşmə tarixçələri məlumat vasitəçiləri tərəfindən asanlıqla əldə edilərək satışa çıxarılıb. Jurnalistlərin apardığı araşdırma, qitənin dünyada ən güclü məlumat mühafizəsi qanunlarından (GDPR) birinə sahib olmasına baxmayaraq, yüksək vəzifəli şəxslər üzərində casusluğun nə qədər sadə olduğunu göstərir. Netzpolitik tərəfindən yayımlanan hesabatda qeyd olunur ki, Aİ rəsmiləri vətəndaşların və xüsusilə məmurların mobil telefon məlumatlarının ticarətindən dərindən narahatdırlar. Bu vəziyyətə cavab olaraq, Avropa İttifaqı qurumları heyətə izlənmənin qarşısını almaq üçün yeni təlimatlar veriblər. Bu faktlar Avropanın məlumat mühafizəsi sistemlərinin praktiki olaraq nə dərəcədə həssas olduğunu açıq şəkildə ortaya qoyur.

Müxbirlərdən ibarət bir qrup, məlumat vasitəçisindən pulsuz nümunə kimi təklif olunan nəhəng bir məlumat dəstini əldə etməyi bacarıb. Bu dəst Belçika ətrafındakı milyonlarla insanın telefonlarından toplanmış 278 milyon yerləşmə məlumatı nöqtəsini ehtiva edirdi. Lokasiya məlumatlarının böyük hissəsi istifadəçilərin telefonlarına quraşdırdığı sıradan proqramlar vasitəsilə yüklənir, sonra isə həmin proqramlar tərəfindən məlumat vasitəçilərinə satılır. Nəticədə, bu vasitəçilər toplanan məlumatları dövlətlərə və hərbi quruluşlara satır. Əldə edilən sənədlərdə, Brüsseldə yerləşən Avropa Komissiyasında birbaşa çalışanlar da daxil olmaqla, Avropanın ən yüksək vəzifəli şəxslərinin ətraflı yerləşmə tarixçələri mövcud idi. Jurnalistlər Aİ-nin həssas sahələrində işləyən yüzlərlə şəxsə aid cihazları müəyyən edə bildilər; məsələn, Avropa Parlamentində 750-dən çox cihazdan təxminən 5800-ə yaxın yerləşmə işarəsi aşkar edilmişdi.

Avropa, Ümumi Məlumat Mühafizəsi Qaydaları (GDPR) sayəsində dünyada ən ciddi məlumat qoruma qaydalarından bəzilərini tətbiq edir. Buna baxmayaraq, Netzpolitik-in məlumatına görə, nəzarət orqanları və rəsmilər məlumat vasitəçilərinə qarşı daha sərt icra tədbirləri görməkdə lənglik nümayiş etdirirlər. İnsanların yerləşmə məlumatlarının və digər şəxsi məlumatlarının satışı ilə məşğul olan məlumat vasitəçiliyi sektoru artıq milyardlarla dollarlıq bir sənayeyə çevrilib. Bu ticarətin təhlükələrini anlamaq üçün qeyd edək ki, keçən il "Gravy Analytics" adlı məlumat vasitəçisində baş verən məlumat sızması nəticəsində on milyonlarla insanın harada yaşadığı və işlədiyi daxil olmaqla, şəxsi və həyati əhəmiyyətli məlumatları ifşa olunmuşdu. Bu cür izlənmədən qismən qorunmaq üçün Apple cihazlarının sahibləri öz identifikatorlarını anonimləşdirə, Android istifadəçiləri isə cihaz identifikatorlarını mütəmadi olaraq yeniləyə bilərlər.