Türkiyənin Ən Böyük Şirin Su Ehtiyatı Təhlükədə - İznik Gölündə 350 Metrlik Su Çəkilməsi

Türkiyənin ən böyük şirin su mənbələrindən biri sayılan İznik gölü hazırda şiddətli quraqlıq təhlükəsi ilə üz-üzədir. Qlobal istiləşmənin təsiri ilə suyun səviyyəsi kritik həddən aşağı düşüb. Göldə bəzi yerlərdə suyun çəkilməsi 350 metrəyə çatıb ki, bu da qayıqların və katerlərin quruda qalmasına səbəb olur. Bundan əlavə, balıq populyasiyası gündən-günə azalır və məhdud suvarma tətbiq olunduğu üçün kənd təsərrüfatı istehsalı da ciddi təhdid altındadır. 1,5 il ərzində su səviyyəsində baş verən kəskin dəyişikliklər həm mobil telefon, həm də dron kameralarına əks olunub.

Bursa şəhəri “su şəhəri” kimi tanınsa da, quraqlıq burada böyük miqyas alıb. Əvvəllər içməli su üçün istifadə edilən Nilüfər su anbarı tamamilə qurumuş, Doğançı su anbarında isə su səviyyəsi tükənmə nöqtəsinə gəlib. Su anbarları və kənd təsərrüfatı sahələrinin suvarılmasında istifadə olunan Gölbaşı gölündən sonra, Türkiyənin beşinci, Mərmərə regionunun isə ən böyük gölü olan İznik də təbii ki, bu qlobal istiləşmədən öz payını alıb. 310 kvadrat kilometr səth sahəsi ilə ölkənin beşinci böyük gölü olan İznikdə su səviyyəsi təhlükəli həddən aşağı düşüb.

Uzunluğu 33 km, eni 12 km, ətrafı 95 km olan İznik gölündə suyun kritik səviyyədən aşağı düşməsi son illərdə sürətlənib. Nəticədə, həm Orhanqazi, həm də İznik sahillərindəki körpülər (iskələlər) tamamilə quruda qalıb. Bəzi hissələrdə suyun 350 metrəyə qədər çəkilməsi balıqçı qayıqlarının və gəmilərinin quruya ilişməsinə gətirib çıxarıb. Balıqçılardan Murat Yakar, su səviyyəsindəki dəyişikliyin sürətləndiyini vurğulayaraq, əlavə edir ki, balıq populyasiyası demək olar ki, tükənmə həddindədir. Palçıqlı və bataqlıq vəziyyət balıqçılıq avadanlıqlarına da ciddi ziyan vurur. O, ötən ay balıqçıların pərvanələrini vurduqlarını və hər pərvanənin qiymətinin 10-15 min lirəyə başa gəldiyini bildirir. Dövlət Su İşləri (DSİ) Bursa Regional Müdirliyi yay mövsümündə İznik gölündən kənd təsərrüfatı üçün suvarma məhdudiyyəti tətbiq etsə də, yerli sakinlər nəzarətsiz suvarma üsullarına diqqət çəkirlər. Həmçinin, kəndlərdə yaradılan gölməçələrin və sənaye üçün götürülən suyun göldəki çəkilmələrə səbəb olduğu iddia edilir.

Quraqlıq və məhdud suvarma səbəbindən kənd təsərrüfatı istehsalı da təhlükə altındadır. İznik gölündəki suyun çəkilməsi balıqçılar qədər fermerlərə də təsir edir. Fermer Mehmet Akın qeyd edir ki, suvarma birlikləri tərəfindən su verilmədikdə, zeytun və şaftalı kimi məhsulların keyfiyyəti aşağı düşür. Keyfiyyət aşağı düşdükdə isə fermerlər məhsullardan gəlir əldə edə bilmirlər. O, bir nümunə gətirərək deyir ki, bu gün keyfiyyətli zeytun 200 TL-dirsə, sulanmadığı üçün nazik qalan məhsul yalnız 30 TL-yə satılır. Bu böyük qiymət fərqi fermerlərin iqtisadiyyatına ciddi zərbə vurur. Akın İznik gölünün qorunmasının vacibliyini vurğulayır, çünki bu, nəinki təbiət, həm də bütün yerli əhali üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Bu ekoloji fəlakət təcili və ciddi həll yolları tələb edir.