Süni Mayalanma Səhvi: Kanadalı Qadının Kimlik Sirri və 15-dən Çox Bioloji Bacı-Qardaşını Tapması

Arxeoloq Hadeyanın həyatı 12 yaşında anasının bir cümləsi ilə alt-üst oldu. Anası film izləyərkən birdən ona süni mayalanma (IVF) yolu ilə dünyaya gəldiyini və bu proses zamanı böyük bir səhvin baş verdiyini açıqladı. Hazırda 26 yaşı olan Kanadada yaşayan Hadeya, bu hekayəni "həqiqətən də dəli bir hadisə" adlandırır, amma eyni zamanda uşaq ikən bu fərqi niyə dərk etmədiyini düşünməyin də normal olduğunu deyir. Hadeyanın valideynləri 1990-cı illərdə Toronto şəhərində tanış olmuşdular. Atası Qananın Tema şəhərində böyümüş qaradərili, anası isə Prinst Edvard adasında doğulmuş ağdərili qadın idi. Cütlük illər boyu övlad sahibi ola bilməyincə, Torontodakı "Fertility and Sterility Institute" klinikasında IVF müalicəsinə başladılar. Onlar klinikadan konkret bir tələb etmişdilər: hər iki valideynin mənşəyini əks etdirəcək şəkildə qaradərili sperma donoru istəyirdilər. Süni mayalanma prosesi laboratoriyada yumurtanın sperma ilə döllənməsi və sonra ana bətninə yerləşdirilməsini nəzərdə tutur. Lakin bu halda hər şey planlaşdırıldığı kimi getmədi.

Hadeya doğulduqda, dərisinin açıq rəngdə olması valideynlərini təəccübləndirdi. Klinikanı aradıqda, onlara "bir il gözləyin, rəngi dəyişəcək" deyiblər. Bir il sonra isə klinika səhvi etiraf edərək, nömrələnmiş şpris qablarının qarışdırıldığını və əslində donorun ağdərili olduğunu bildirib. Hadeyanın ailəsi 2003-cü ildə klinikaya və onun rəhbəri Dr. Firouz Khamsiyə qarşı iddia qaldırıb. Dr. Khamsinin reaksiyası isə çox soyuq olub: “Xoşbəxt olun, gözəl ailəniz var. İstədiyinizi əldə etdiniz. Məhkəməyə vermək istəyirsinizsə, buyurun, bunun üçün sığorta var.” Uzun çəkən məhkəmə prosesi nəticəsində açıqlanmayan məbləğdə təzminatla razılaşma əldə olunub. Hadeya qeyd edir ki, məhkəmədə onun ağdərili olmasını sübut etmək üçün DNT testi tələb etmələri faktiki tibbi həqiqəti inkar etmə cəhdi idi. Hadisədən sonra klinikaya birbaşa sanksiya tətbiq olunmadı, lakin Dr. Khamsi 2011-ci ildə 26 xəstə ilə bağlı aparılan istintaqlar fonunda həkimlik lisenziyasından istefa verdi və Kanadada bir daha həkimlik etməməyi öhdəsinə götürdü.

Uşaq ikən yaşadığı şəxsi çətinliklərə baxmayaraq, Hadeya atası ilə münasibətlərinin heç vaxt dəyişmədiyini vurğulayır. O, Kanadanın şərq sahilindəki kiçik bir balıqçı qəsəbəsində böyüyüb və bu mühitdə ailəsi "fərqli" görünüb. Məktəb illərində irqçi təhqirlərə məruz qalıb; bəzi uşaqlar onun qaradərili olması lazım olduğunu deyərdilər. Lakin Hadeya deyir ki, uşaqlığı bir yalan deyildi. O, hər zaman ailəsinin bir hissəsi olub və bu mədəniyyətlə böyüyüb. Atası Kanadaya köçən ilk nəsil olduğu üçün Qana mədəniyyətini hər fürsətdə göstərirdi. Bu səbəbdən Hadeya özünü müəyyən dərəcədə etnik olaraq Qanalı hiss edir, çünki bu mətbəxlə, dillə tanışdır. O, iki fərqli mədəniyyətlə böyüməyi böyük bir üstünlük hesab edir.

2019-cu ildə Hadeya bioloji atası tərəfini daha yaxından tanımaq məqsədilə DNT testi etdirdi. Beş il sonra o, bir nəfərlə DNT uyğunluğu tapdı. Bu uyğunluq ona ilkin olaraq 12 ögey bacı-qardaşı olduğunu öyrətdi. Son vaxtlar isə bu rəqəm 15-dən çoxdur. Bu uşaqların çoxu 1994-1998-ci illər arasında eyni donorun sperması ilə dünyaya gəlib. Bu kəşf Hadeyada yeni suallar yaratdı: o, sadəcə tibbi bir statistika hiss etdiyini deyir. Ana olmaq istəyən qadınlara donorun spermasının maksimum altı ilə səkkiz uşaq üçün istifadə ediləcəyi deyilmişdi, lakin sperma ən azı 15 fərqli IVF müalicəsində istifadə olunub. Məlum olub ki, donorun sperması 1994-cü ildə tibbi araşdırmalar üçün Calgary Universitetinə bağışlanıb, lakin necə olubsa, o klinikaya keçib. Hadeyanın bioloji bacı-qardaşlarının əksəriyyəti indi bir-biriləri ilə əlaqə saxlayırlar. Hətta qardaşlarından biri ilə eyni məhəllədə, cəmi iki küçə aralıda yaşadıqları ortaya çıxıb. Hadeya öz kimlik hekayəsi ilə bağlı bütün suallara hələ cavab tapmasa da, həqiqətin üzə çıxmasının həyatına aydınlıq gətirdiyini bildirir.