Abdullah Öcalan Vəkilləri Vasitəsilə "Ümid Haqqı" Tələb Etdi: "Dövlət Bu Yükü Qaldırmalıdır"

Terror təşkilatı PKK-nın lideri Abdullah Öcalan, 13 Oktyabr Bazar ertəsi günü İmralı Adasında onu ziyarət edən Asrın Hüquq Bürosunun vəkilləri vasitəsilə bəyanat yayıb. Bu açıqlamada son vaxtlar tez-tez müzakirə olunan "ümid haqqı" ilə bağlı diqqətçəkən sözlər səsləndirilib.

"BU YÜK QALDIRILMALIDIR"

Vəkillər bəyanatda Abdullah Öcalanın belə dediyini bildiriblər: "Ümid prinsipi dövlətin atmalı olduğu bir addımdır. Bu yük qaldırılmalıdır. Bu, minlərlə insana təsir edən bir məsələdir."

AİHM QƏRARI XATIRLADILDI

Asrın Hüquq Bürosunun açıqlamasına görə, onlar 13 Oktyabr 2025-ci il tarixində İmralı Ada Həbsxanasında cənab Abdullah Öcalan və digər müştəriləri ilə görüş keçiriblər. Bu ziyarət zamanı müştərilərin şərtləri və hüquqi vəziyyətləri barədə məlumat mübadiləsi aparılıb. Vəkillər bu görüşdən istifadə edərək, Öcalanın sülhün qurulması ilə bağlı fikirlərini ictimaiyyətlə paylaşmaq istədiklərini bildiriblər.

Görüşdə Öcalanın hüquqi statusu, xüsusilə də Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin (AİHM) ümid haqqı ilə bağlı qərarı əsas və vacib müzakirə mövzularından biri olub. Məlum olduğu kimi, Avropa Şurası Nazirlər Komitəsi ən son 15-17 Sentyabr iclasından sonra Türkiyəyə yenidən çağırış edib. Komitə ümid haqqının AİHM qərarına uyğun şəkildə qanuni həllini tələb etmişdi.

Bu çağırışlara cavab olaraq, Öcalan ümid prinsipinin çox əhəmiyyətli və təməl olduğunu vurğulayıb. O, birbaşa bunları deyib: "Ümid prinsipi dövlətin atmalı olduğu bir addımdır. Bu yükü qaldırmalıdır. Bu, minlərlə insana təsir edən bir məsələdir. Haradan baxsanız da, bunun aradan qaldırılması gərəkdir. Hüquq baxımından bu edilməlidir. Həm siyasət, həm də ədalət bunu tələb edir." Beləliklə, o, hüququn tələblərini ön plana çəkib.

"DEMOKRATİK İNTEQRASİYA HÜQUQU QURULMALIDIR"

Öcalan 27 Fevral Sülh və Demokratik Cəmiyyət çağırışı ilə əlaqədar olaraq, hər kəsin milliyyətini ifadə etmə və sərbəst yaşama haqqının olduğunu qeyd edib. Bu, inancların və məzhəblərin sərbəst ifadə edilməsi gərəkliliyi ilə eyni səviyyədədir. O, Kürdlərin bütövlükdə hüquqa daxil edilməli olduğunu vurğulayıb və əsl sülhün məhz bu olduğunu ifadə edib. Öcalan, indiyədək Kürd hüququnun yox sayıldığını və hüquq çərçivəsindən kənarda saxlanıldığını bildirib. Lakin o, indi demokratik inteqrasiya hüququnun inşa edilməsi lazım olduğunu açıqlayıb.

Öcalan, hüquqdan kənarlaşdırılmanın fiziki və zehni əsirlik yaratdığını bildirərkən, öz həyat şüarını xatırladıb: "Həyat azad yaşanılarsa mənalıdır. Mən əvvəl də ifadə etmişdim: 'Ey həyat! Ya səni azad yaşayacağam, ya da heç yaşanmamış sayacağam.' Mənim devizim budur."

Onun fikrincə, sosial və siyasi problemlərin təməlində qadının kişi qarşısında qeyri-bərabər vəziyyətə gətirilməsi durur. Öcalan bu bərabərsizliyin yalnız sosialist düşüncə və qadın azadlıqçı həyat təcrübəsi ilə həll edilə biləcəyini izah edib. O, Jineologiya işlərini maraqla izlədiyini, onlara böyük dəyər verdiyini söyləyib və bütün qadınlara, eləcə də həbsxanalardakı məhbuslara xüsusi salamlarını göndərib.

Öcalan, onu anlamaq istəyən hər kəsi davam edən sülh və demokratik cəmiyyət prosesini dərinləşdirməyə və bu prosesə qatılmağa çağırıb. O, azadlıq üçün çalışmağın bu prosesin inkişafı və praktik icrası üçün mühüm olduğunu bildirib.

BAXÇƏLİNİN ŞƏRTİ

MHP Sədri Dövlət Baxçəli bu məsələni 22 Oktyabr 2024-cü ildə gündəmə gətirmişdi. Baxçəli Öcalana çağırış edərək demişdi: "Əgər təcridi qaldırılarsa, gəlsin Türkiyə Böyük Millət Məclisində DEM Partiyasının qrup iclasında çıxış etsin. Terrorun tamamilə bitdiyini və təşkilatın ləğv edildiyini elan etsin. Əgər bu cəsarəti göstərərsə, 'ümid haqqının' tətbiqi ilə bağlı qanuni tənzimləmənin aparılması və onun bundan faydalanmasının yolu geniş şəkildə açılsın."

ÜMİD HAQQI NƏDİR?

Ümid haqqı (Umut hakkı), ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmiş, lakin şərti azad edilmə imkanından yararlana bilməyən məhbusların vəziyyəti ilə bağlı bir tənzimləmədir. Bu hüquqi anlayış AİHM-in 2013-cü ildə İngiltərədə "Vinter və digərləri" adı ilə tanınan işlə bağlı qərarına əsaslanır.

Məhkəmə qərarında, ömürlük həbs cəzalarının müəyyən bir müddətdən sonra nəzərdən keçirilmə və ya azad edilmə şansı olmadan tətbiq edilməsinin Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının (AİHK) 3-cü maddəsini pozduğunu hökm edib. Konvensiyanın 3-cü maddəsi, heç kəsin işgəncəyə, qeyri-insani və ya alçaldıcı rəftara məruz qala bilməyəcəyini göstərir. AİHM, 2013-cü il qərarında ömürlük həbs cəzasının ən çoxu 25 ildən sonra nəzərdən keçirilməsini və məhbusların sərbəst buraxılma şərtlərinin qiymətləndirilməsini tələb etmişdi.