Abdullah Öcalan: 'Ümid Hüququ' Dövlətin Atmalı Olduğu Addımdır

Terror təşkilatı PKK-nın rəhbəri Abdullah Öcalan, oktyabrın 13-ü bazar ertəsi günü İmralı Adasında onu ziyarət edən Asrın Hüquq Bürosu vəkilləri vasitəsilə bəyanat yayıb. Bəyanatda son dövrlər tez-tez müzakirə olunan "ümid hüququ" məsələsinə dair ciddi sözlər səsləndirilib.

"BU YÜK QALDIRILMALIDIR"

Vəkillər Öcalanın "Ümid prinsipi dövlətin atması lazım olan addımdır. Bu yük aradan qaldırılmalıdır. Bu, minlərlə insana təsir edən bir məsələdir," dediyini bildiriblər.

Asrın Hüquq Bürosundan verilən açıqlamada xatırladılıb ki, 13 oktyabr 2025-ci il tarixində İmralı Ada Həbsxanasında cənab Abdullah Öcalan və digər müvəkkillərlə vəkilləri olaraq görüş keçirilib. Bu ziyarət zamanı müvəkkillərin şərtləri və hüquqi vəziyyətləri ilə bağlı məlumat mübadiləsi aparılıb. Vəkillər bu fürsətdən istifadə edərək cənab Öcalanın sülhün bərqərar edilməsinə dair düşüncələrini ictimaiyyətlə bölüşmək istədiklərini qeyd ediblər.

Görüşdə Öcalanın hüquqi durumu, Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin (AİHM) ümid hüququ qərarı kontekstində əsas müzakirə mövzularından biri olub. Məlum olduğu kimi, Avropa Şurası Nazirlər Komitəsi sonuncu dəfə sentyabrın 15-17-də keçirilən iclasından sonra Türkiyəyə yenidən çağırış edərək, ümid hüququnun AİHM qərarı ilə uyğun şəkildə qanuni həllini tapmasını tələb etmişdi.

Bu inkişaf fonunda cənab Öcalan ümid prinsipinin çox əhəmiyyətli və zəruri olduğunu vurğulayıb. O, birbaşa olaraq deyib: "Ümid prinsipi dövlətin atması gərəkən addımdır. Bu baqajı qaldırmalıdır. Bu, minlərlə insana təsir edən bir məsələdir. Haradan baxsanız baxın, bunun aradan qaldırılması lazımdır. Hüquq baxımından bu edilməlidir. Siyasət də, ədalət də bunu tələb edir." Beləliklə, o, hüququn tələbini önə çəkib.

DEMOKRATİK İNTEQRASİYA HÜQUQU YARADILMALIDIR

"27 Fevral Sülh və Demokratik Cəmiyyət" çağırışı ilə əlaqədar olaraq, inanc və məzhəblərin özlərini sərbəst ifadə etməsi gərəkdiyi kimi, hər kəsin milliyyətini ifadə etmək və azad yaşamaq haqqı olduğunu bildirib. O, Kürtlərin bütövlükdə hüquq sisteminə daxil edilməli olduğunu deyib və əsl sülhün məhz bu olduğunu qeyd edib. Öcalan indiyədək Kürt hüququnun yox sayıldığını, hüquqdan kənarda tutulduğunu, lakin bu gün demokratik inteqrasiya hüququnun qurulması lazım olduğunu açıqlayıb.

Hüquqdan kənarda qalma ilə fiziki və zehni əsirlik vəziyyətlərini şərh edərkən belə vurğulayıb: "Həyat azad yaşanılacaqsa mənalıdır. Mən daha əvvəl də demişdim: 'Ey həyat! Ya səni azad yaşayacağam, ya da heç yaşanmamış sayacağam.' Bax, mənim həyat şüarım, devizim budur."

Cənab Öcalanın ictimai və siyasi problemlərin təməlində qadının kişi qarşısında qeyri-bərabər vəziyyətə gətirilməsinin durduğu barədə tespiti məlumdur. O, bu bərabərsizliyin sosialist düşüncə və qadın azadlığına yönəlmiş həyat təcrübəsi ilə mümkün olduğunu izah edib. Jineoloji (Qadın Elmi) araşdırmalarını maraqla izlədiyini, onlara böyük dəyər verdiyini söyləyib və bütün qadınlara, eləcə də həbsxanalardakı məhbuslara xüsusi salamlarını çatdırıb. O, özünü anlamaq istəyənləri keçdiyi sülh və demokratik cəmiyyət prosesini dərinləşdirməyə və bu prosesə qatılmağa dəvət edib. Öcalan azadlıq üçün çalışmanın, prosesin inkişafı və praktikləşdirilməsi baxımından mühüm olduğunu bildirib.

BAHÇƏLİ MƏSƏLƏNİ GÜNDƏMƏ GƏTİRMİŞDİ

MHP sədri Dövlət Bahçəli 22 oktyabr 2024-cü il tarixində Öcalana müraciət edərkən demişdi ki: "Əgər təcridi qaldırılarsa, gəlsin TBMM-də DEM Partiyasının qrup toplantısında danışsın. Terrorun tamamilə bitdiyini və təşkilatın ləğv edildiyini bəyan etsin. Əgər bu qətiyyəti göstərərsə, 'ümid hüququ'nun istifadəsi ilə bağlı qanuni tənzimləmənin edilməsi və bundan yararlanmasının yolu tamamilə açılsın."

"ÜMİD HÜQUQU" NƏDİR?

Ümid hüququ, ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmiş və şərti azad edilmə imkanından yararlana bilməyən məhbusların vəziyyəti ilə bağlı bir tənzimləmədir. Bu qərarın əsasını AİHM-in 2013-cü ildə İngiltərədə "Vinter və digərləri" adlandırılan işlə bağlı verdiyi qiymətləndirmə təşkil edir.

Məhkəmə, ömürlük həbs cəzalarının müəyyən bir müddətdən sonra nəzərdən keçirilmə və ya azadlığa çıxma şansı olmadan tətbiq edilməsinin, Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının (AİHK) 3-cü maddəsinin pozulması demək olduğuna qərar verib. Konvensiyanın 3-cü maddəsində heç kimin işgəncəyə, qeyri-insani və ya alçaldıcı rəftara məruz qala bilməyəcəyi bildirilir. AİHM, 2013-cü il tarixli "Vinter və digərləri" qərarında ömürlük həbs cəzasının ən çox 25 il sonra nəzərdən keçirilməsinə və məhbusların sərbəst buraxılma şərtlərinin qiymətləndirilməsinə ehtiyac olduğunu hökm edib.