Qazaxıstan və Azərbaycanın enerji layihələrində metan tullantılarının səviyyəsi aşağıdır - "S&P Global"

Qazaxıstan və Azərbaycanın ən böyük neft-qaz yataqları metan emissiyaları baxımından Norveçdəki göstəricilərlə müqayisə edilə bilər. “S&P Global Commodity Insights” şirkətinin nümayəndəsi Yevgeniya Mayburova bu məlumatı Aşqabadda keçirilən “Türkmənistanın Nefti və Qazı 2025” konfransında açıqlayıb. O bildirib ki, aparılan təhlil göstərir ki, hər iki ölkənin enerji layihələrində metan tullantılarının intensivliyi beynəlxalq standartlarla müqayisədə olduqca aşağıdır. Bu, regionun ətraf mühitə təsiri azaltmaq sahəsində gördüyü işlərin bir göstəricisidir. Qazaxıstan və Azərbaycanın əsas layihələrində metan emissiyalarının səviyyəsi aşağıdır.

Təhlilə daxil olan yataqlar hər iki ölkənin neft-qaz sənayesinin sütunlarını təşkil edir. Qazaxıstanda bunlar Qaşaqan, Qaraçaqanak və Tengiz kimi nəhəng yataqlar idi. Azərbaycanda isə Şahdəniz və Azəri-Çıraq-Günəşli (AÇG) yataqları araşdırılıb. Mayburova qeyd edib ki, bu yataqlarda metan intensivliyi yüksək sayılmır və Norveçdəki obyektlərdə müşahidə olunan rəqəmlərə yaxındır. Lakin o, emissiyaların necə hesablandığını anlamağın önəmli olduğunu vurğulayıb. Emissiyaların uçotu üzrə “qızıl standart” birbaşa ölçmələri və peyk monitorinqini nəzərdə tutan 4-5-ci səviyyəli standartlardır.

Son illərdə regionda emissiya intensivliyinin azalması üzrə sabit bir meyl müşahidə edilir. Bu azalma avadanlıqların modernləşdirilməsi və qazın sənayedə istifadəsi texnologiyalarının tətbiqi ilə bağlıdır. “S&P Global” nümayəndəsi konkret misallar da göstərib. Məsələn, Tengiz yatağında operator hasilat həcmini artırsa da, müşayiət edən qazın yandırılma həcmini 22 dəfə azaltmağa nail olub; bu, 2,7 milyard kubmetrdən 200 milyon kubmetrdən də az həcmə enmə deməkdir. Oxşar müsbət nəticələr Azərbaycanın layihələrində – Şahdəniz və Azəri-Çıraq-Günəşli üzrə də müşahidə olunur. Burada son illərdə məşəl yandırma intensivliyi səkkiz dəfə azalıb, bu da ətraf mühitin qorunması üçün mühüm irəliləyişdir.