Google, Laçın Dilini Qoruyur

Google şirkətinin 2021-ci ildə təsis etdiyi və nəsli kəsilməkdə olan dillərin qorunmasına yönəlmiş “Woolaroo” platforması son yenilənmə ilə Laçın dilinə də dəstək əlavə edib. Google'in ən müasir süni intellekt modeli Gemini ilə işləyən sistem, sadəcə tərcümə vasitəsi olmaqdan daha artıqdır; mədəniyyətin dirçəlməsi layihəsinin rəqəmsal səfiridir.

İstifadəçilər gündəlik həyatda rastlaşdıqları əşyaların, məsələn, çay stəkanı və ya “serender” kimi yerli memarlıq elementlərinin şəklini çəkərək saniyələr ərzində Laçın dilindəki adını və tələffüzünü öyrənə bilərlər. Laçın dilinə dəstək əlavə edilməsinin səbəbi isə sadəcə dil dəstəyindən də çox dərin mənalar daşıyır.

“Qədim Mədəniyyətin Ürək Döyüntüsü: Laçın Dilinin Qorunması” adlı layihənin təqdimatında bu seçim arxasındakı fəlsəfə açıqlanır. Cənubi Qafqaz dilləri ailəsinə mənsub olan və tarixi Köhnə Kolxida və Lazika krallıqlarına gedib çıxan Laçın dili, UNESCO tərəfindən “nəsli kəsilməkdə olan” kimi təsnif edilir. Qloballaşma, şəhərləşmə və assimilyasiya siyasətinin təzyiqləri altında ana dilindən istifadə edən insanların sayının azalması fonunda Laçın dili, sadəcə ünsiyyət vasitəsi deyil, həmçinin bölgənin unikal biomüxtəlifliyi barədə qədim bilikləri özündə saxlayır.

Google-un bəyanatında vurğulandığı kimi, bu dilin lüğətində “Qərb alimlərinin hələ kəşf etmədiyi müxtəlif bitkilərin adları” gizlidir. Beləliklə, Woolaroo bir stəkan çayın Laçın dilində adını öyrətməklə min illərlik müşahidə, təcrübə və hikmətin qapısını açır. Lakin bu hekayənin qəhrəmanı yalnız Google deyil. Laçın icması illərdir ki, dillərini qorumaq üçün texnologiyalardan fəal istifadə edir.

Laçın İnstitutunun rəhbərliyi altında təşkil olunan onlayn kurslar, orta məktəblərdə Laçın dilinin seçmə fən kimi tədris olunması, ilk çap olunmuş lüğətlər və kitablar, klaviaturaların və mobil tətbiqlərin inkişafı bu mədəni müqavimətin ən vacib təməlləridir. Mövzu ilə bağlı açıqlama verən müvafiq qurum bildirib ki, "Google-un addımı illərdir apardığımız mübarizənin ədalətliliyini və əhəmiyyətini qlobal miqyasda təsdiqləyib. Woolaroo, xüsusilə gənc nəsil arasında dilə marağı artırmaq üçün əvəzsiz, əyləncəli və interaktiv bir vasitədir. Lakin bu texnologiya bir vasitədir, məqsəd deyil. Əslində vacib olan Laçın xalqının dilini qorumaq iradəsidir. Biz bunu, bizim qurduğumuz atəşə Google-un ən müasir yanacağın əlavə etməsi kimi görürük və bu əməkdaşlıqdan çox məmnunuq."

Layihənin arxasındakı süni intellekt gücü, Google-un ən inkişaf etmiş dil modeli Gemini, tərcümələrin dəqiqliyini və sistemin öyrənmə qabiliyyətini artırır. Bu o deməkdir ki, layihə statik lüğətdən daha çox dinamik hala gələcək və zaman keçdikcə daha çox söz və ləhcə variasiyalarını öyrənə biləcək.

Google-un bu addımı, texnologiya nəhənglərinin mədəni irsin qorunmasındakı rolunu və məsuliyyətini bir daha təsdiqləyir. Woolaroo-nun Laçın dilinə dəstəyi, Türkiyə və dünyanın digər nəsli kəsilməkdə olan dilləri üçün ümid işığı və nümunədir.