Ulduzlararası Cisim 3I/ATLAS: Kosmik Gəmi Yoxsa Qumruq Ulduzu? NASA Təhlükəsizlik Zəmanəti Verir

Son zamanlar ictimaiyyəti narahat edən suallardan biri də ulduzlararası cisim 3I/ATLAS-ın həqiqətən qumruq ulduzu yoxsa yadplanetli kosmik gəmisi olmasıdır. Bəzi populyar fərziyyələrə baxmayaraq, elm adamları bu obyektin Yer üçün heç bir təhlükə yaratmadığını və heç bir istila riski olmadığını bəyan edirlər. 3I/ATLAS Günəş sistemimizin hüdudlarından kənardan gələn üçüncü təsdiqlənmiş cisimdir və onun orbiti hiperbolikdir, yəni Günəşə bağlı qalmadan sadəcə keçib gedəcək. Bu da onu elm üçün maraqlı bir kəşf edir. Ən vacibi odur ki, obyektin planetimizə yaxınlaşması olduqca uzaq məsafədə baş verəcək. NASA-nın açıqlamalarına görə, bu cisim bizə təxminən 1.8 astronomik vahid (təxminən 270 milyon kilometr) məsafədə yaxınlaşacaq. Bu məsafə hər hansı bir zərər vermək üçün həddindən artıq böyükdür.

Əksər astronomlar 3I/ATLAS-ı qumruq ulduzu kimi qəbul edirlər. Bu, əsasən buzdan və tozdan ibarət kürədir və aktiv koma (qaz və toz buludu) nümayiş etdirir. Kosmik gəmi olması barədə olan nəzəriyyələr elmi cəhətdən dəstəklənmiş və qəbul edilmiş görüşlər deyil. Obyekt Günəşə ən yaxın nöqtəyə (periheli) 2025-ci il oktyabrın 30-u ətrafında çatacaq, bu zaman məsafə təxminən 1.4 astronomik vahid (210 milyon kilometr) təşkil edəcək. Bu, Marsın orbitinin daxilindədir. Alimlər 3I/ATLAS-ın ölçüsünü və fiziki xüsusiyyətlərini tədqiq edirlər. Qumruq ulduzu 2025-ci ilin sentyabr ayına qədər Yerdəki teleskoplarla görünə biləcək, daha sonra Günəşə yaxınlaşdığı üçün müşahidə zonamızdan çıxacaq. 2025-ci ilin dekabr ayının əvvəlində Günəşin digər tərəfindən yenidən peyda olacaq və bu da yeni müşahidə imkanları yaradacaq.

Ulduzlararası qumruq ulduzunun kəşfi ilk dəfə 2025-ci il iyulun 1-də Çilinin Rio Hurtado şəhərindəki ATLAS (Asteroid Yerüstü Toqquşma Son Xəbərdarlıq Sistemi) tədqiqat teleskopu tərəfindən aşkarlanaraq Kiçik Planet Mərkəzinə bildirilib. Lakin ilk hesabatdan əvvəl aparılan müşahidələr bu kəşfi 2025-ci il iyunun 14-ə qədər geri izləməyə imkan verib. Obyekt adını onu kəşf edən ATLAS tədqiqat qrupundan alıb. Adındakı "I" hərfi "ulduzlararası" deməkdir, "3" rəqəmi isə onun məlum olan üçüncü ulduzlararası cisim olduğunu göstərir. Astronomlar onun ölçüsünü müəyyən etməyə çalışırlar. Məsələn, 20 avqust 2025-ci il tarixinə olan məlumatlara əsasən, onun diametrinin yuxarı həddi 5.6 kilometr olsa da, cəmi 440 metr qədər kiçik də ola bilər.

NASA bu ulduzlararası qumruq ulduzunu yaxından izləmək üçün bir çox kosmik aparatlarını işə salıb. Məsələn, 2025-ci il iyulun 21-də Hubble Kosmik Teleskopu 3I/ATLAS-ı Yerdən 447 milyon mil uzaqlıqda müşahidə edərkən ondan damcı şəklində toz baramasının çıxdığını aşkar etdi. Hubble-ın davamlı müşahidələri alimlərə qumruq ulduzlarının tətbiqini daha dəqiq proqnozlaşdırmağa kömək edir. Hubble ilə yanaşı, Webb, TESS, Swift, Perseverance Mars gəzərgahı, Europa Clipper və Parker Günəş Zondası da daxil olmaqla, müxtəlif NASA aktivləri 3I/ATLAS-ı izləməyi planlaşdırır. Bu, elm üçün mühüm bir hadisədir. 3I/ATLAS Günəş sistemimizdən keçib gedən maraqlı bir qonaqdır, lakin qorxmağa əsas yoxdur.