Türk Dövlətləri Təşkilatı Ağsaqqallar Şurasının 18-ci Toplantısı Bakıda: Binali Yıldırımdan Birlik və İnteqrasiya Mesajları

Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) Ağsaqqallar Şurasının on səkkizinci toplantısı Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərində keçirilib. TDT Ağsaqqallar Heyətinin sədri Binali Yıldırımın rəhbərlik etdiyi iclasda Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Özbəkistan, eləcə də Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətindən (ŞKTC) olan Ağsaqqallar iştirak ediblər. Yıldırım sosial media hesabında Bakıdakı görüşlə bağlı məlumat paylaşaraq, uğurlu təşkilatçılıq üçün Doğma Azərbaycanın müvafiq qurumlarına və səmimi ev sahibliyinə görə Azərbaycan Ağsaqqalı Həsən Həsənova minnətdarlığını bildirib. O qeyd edib ki, bu toplantı bütün Türk Dünyasının birlik və inteqrasiya prosesində yeni üfüqlər açmalıdır.

Yıldırım, Budapeşt və Qəbələdə "Şərq və Qərbin Qovuşma Nöqtəsi" və "Regional Sülh və Təhlükəsizlik" mövzuları ilə keçirilən iki mühüm zirvədə də ciddi qərarlar qəbul edildiyini xatırladıb. Dövlət Başçıları tərəfindən imzalanan hər iki zirvənin bəyannamələrində təşkilatı irəli aparacaq və yüksələn əməkdaşlığa təkan verəcək maddələr yer alıb. Türk Dövlətlərinin TDT daxilində təmsilçiliyi bu qərarlar sayəsində genişlənib və güclənib. Bu qərarlar arasında Özbəkistanın Türk Mədəniyyəti və İrsi Fonduna tam üzvlük əldə etməsi, Türkmənistanın Türk Akademiyası və Türk Mədəniyyəti və İrsi Fonduna müşahidəçi üzvlüyü, həmçinin ŞKTC-nin Türk Akademiyasına müşahidəçi üzvlüyü var. Qəbələ Zirvəsində qəbul edilən "TDT+" formatının təşkilatın qlobal əməkdaşlıqlarını və tanınmasını sürətləndirəcəyini vurğulayan Yıldırım, bu formatın hazırkı "Müşahidəçi Üzvlük" və "Tərəfdaşlıq" modellərindən daha çevik dialoq imkanı yaratdığını və Təşkilatın beynəlxalq əlaqələrini ciddi şəkildə artıracağına inandığını bildirib.

Ağsaqqallar Şurasının təşəbbüsü ilə başladılan "Ümumi Türk Əlifbası" üzərindəki işlər Şuranın himayəsində Türk Akademiyası tərəfindən diqqətlə davam etdirilib. Bu işlərin yekununda 34 hərfdən ibarət Ümumi Türk Əlifbası barədə geniş razılıq əldə edilib. Yıldırım qeyd edib ki, bu uzlaşma ortaq mədəni kimliyin daha da möhkəmlənməsi və gələcək nəsillərə düzgün ötürülməsi baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır. O, 2026-cı ildə TDT-nin rəhbərliyi ilə, ölkələrin bütün aidiyyatı qurumlarının və qardaş Türk Əməkdaşlıq Təşkilatlarının dəstəyi ilə 1926-cı il Bakı Türkoloji Qurultayının 100 illiyinə həsr olunmuş hərtərəfli fəaliyyət həyata keçirilməli olduğunu bildirib. Bu qurultay türk xalqları üçün dönüş nöqtəsi olub, o zaman "türk dilləri üçün ümumi Latın əlifbasının qəbulu" qərarı verilmişdi.

Bu fəaliyyətin sadəcə keçmişi xatırlamaqdan daha çox, gələcəyə doğru birgə irəliləmə niyyətinin təsdiqi olacağını ifadə edən Yıldırım, Türk Dövlətləri Təşkilatının mövcud qazanclarını daha da irəliyə daşımalı olduğunu, yalnız həmrəylik deyil, tam inteqrasiya məqsədilə yoluna davam etməsinin vacibliyini qeyd edib. O, türk dünyasının geosiyasətinə, mədəniyyətinə və ortaq tarixinə uyğun bir model hazırlamağın zəruri olduğunu bildirib. Bu modelin əsas istiqamətləri iqtisadi birləşmə, nəqliyyat və enerji xətlərinin inteqrasiyası, mədəniyyət və təhsildə ortaq kimlik, rəqəmsallaşma və süni intellekt sahəsində ortaq məlumat və dil infrastrukturu, həmçinin müdafiə və kibertəhlükəsizlikdə ortaq strategiya olmalıdır. Ağsaqqallar Şurası TDT-nin bu sahələrdə atılacaq konkret addımlarla daha güclü birliyə çevrilməsi üçün öz fəaliyyətini artıraraq səylərini davam etdirəcək.