KOAH: İldə 3 Milyon Ölümlə Nəticələnən Xəstəliyin Əsas Səbəbi və Qarşısının Alınması

Hər il dünyada təxminən 3 milyon insanın həyatına son qoyan KOAH (Xroniki Obstruktiv Ağciyər Xəstəliyi), xüsusilə siqaret çəkmənin geniş yayıldığı ölkələrdə ən ciddi ictimai sağlamlıq problemlərindən biridir. Dünya KOAH Günü çərçivəsində xəstəliyə diqqət çəkən Medipol Mega Universitet Xəstəxanasından Ağciyər Xəstəlikləri üzrə Mütəxəssis, Dr. Abdullah Kansu bildirib ki, KOAH nəfəs yollarında qalıcı daralmaya səbəb olur və xəstələri həyatdan təcrid edən ağır bir vəziyyət yaradır. Dr. Kansu vurğulayır ki, KOAH xəstələri üçün qış aylarında risk daha da artır. Mütəxəssis, bir çox xəstənin simptomlara laqeyd yanaşdığına görə diaqnozun gec qoyulduğunu qeyd edərək, xüsusilə soyuq havalarda artan təhlükə ilə bağlı mühüm xəbərdarlıqlar edib.

Dr. Kansu xəstəliyin əsas tərifini verərək qeyd edib ki, KOAH ağciyərlərin xroniki və geri dönməz daralması deməkdir. Bu vəziyyət xəstələrdə nəfəs darlığı, öskürək, bəlğəm və hətta gündəlik fəaliyyətləri belə məhdudlaşdıran ciddi tənəffüs çətinlikləri yaradır. Xəstəliyin dörd mərhələsi olduğunu bildirən mütəxəssis, irəli mərhələlərdə xəstələrin evdən çıxa bilmədiklərini, hətta əlavə oksigen dəstəyi olmadan gəzə bilmədiklərini də əlavə edib. KOAH xəstələrinin böyük əksəriyyətində siqaret çəkmə tarixçəsi açıq şəkildə görünür. Dr. Kansunun sözlərinə görə, siqaretdən uzun müddət istifadə KOAH-ın ən çox yayılan və əsas səbəbidir. Çirkli hava, iş şəraiti ilə bağlı təhlükələr və müxtəlif infeksiyalar da xəstəliyi sürətləndirə bilər, lakin fundamental səbəb siqaretdir. Dünyada 300 milyon KOAH xəstəsi var və siqaretlə əlaqəli ölümlər artıq üçüncü sıraya yüksəlib ki, bu da çox narahatedici bir statistikadır.

KOAH şübhəsi olduqda fiziki müayinədən əlavə, ağciyər rentgeni və tənəffüs testləri böyük əhəmiyyət daşıyır. Dr. Kansu bildirir ki, nəfəs testi vasitəsilə nəfəs yolundakı daralmanı dəqiq görmək olur. Xüsusilə uzun illər siqaret çəkmiş, qırx yaşından sonra öskürək və nəfəs darlığı yaşayan xəstələrdə KOAH ehtimalı yüksəkdir. Ən əsası, Dr. Kansu vurğulayır ki, KOAH qarşısı tamamilə alına bilən bir xəstəlikdir. Bu prosesin birinci addımı mütləq siqareti tərk etməkdir; siqaret buraxılmadıqda xəstəlik inkişaf etməyə davam edir. İkinci mərhələdə nəfəs yolu ilə qəbul edilən (inhaler) dərmanlardan istifadə edirik. Lakin xəstələrin dərmanları nəzarətsiz şəkildə qəbul etməsi tez-tez rast gəlinən səhvdir. Buna görə də KOAH xəstələri hər altı aydan bir mütləq həkim nəzarətindən keçməlidirlər.

Pulmonar reabilitasiya KOAH müalicəsində böyük faydalar verir. Dr. Kansu deyir ki, diafraqma tənəffüsü, xüsusi nəfəs məşqləri, əzələləri gücləndirən hərəkətlər və mütəmadi gəzinti xəstələrə ciddi kömək göstərir. Pəhriz rejimi də vacibdir, çünki həddindən artıq çəki itkisi və ya əzələ kütləsinin azalması xəstəliyin gedişatını pisləşdirə bilər. Düzgün qidalanma bu mənada müalicəni dəstəkləyən əsas amillərdən biridir.