20 Noyabr Tarixi: Siyasət, Elm və Mədəniyyətdə Baş Verən Ən Əsas Hadisələr

20 Noyabr dünya tarixində siyasətdən elmə, mədəniyyətdən ictimai hadisələrə qədər bir sıra mühüm inkişaflarla yadda qalan bir gündür. Bu tarix, beynəlxalq hüquq normalarının təsdiqlənməsi və böyük siyasi proseslərin başlaması ilə xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Bu günün ən mühüm beynəlxalq hadisələrindən biri 1989-cu ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Uşaq Hüquqları Konvensiyasını qəbul etməsi oldu. Bu qərar uşaqların hüquqlarının qorunması sahəsində əsaslı bir irəliləyiş kimi qiymətləndirilir. Siyasi çəki baxımından, 1945-ci ildə İkinci Dünya Müharibəsinin müharibə cinayətkarlarını mühakimə etmək üçün Nürnberq Məhkəmələrinin məhz bu tarixdə başladığını görürük. Bundan əlavə, 1922-ci ildə Türkiyə Cümhuriyyətinin qurulmasına aparan yolda əhəmiyyətli bir mərhələ olan Lozanna Konfransının açılış mərasimi də 20 Noyabra təsadüf edir. Daha əvvəl, 1910-cu ildə isə Meksika İnqilabı bu tarixdə başlamışdır.

20 Noyabr həm də texnoloji sıçrayışlar və milli inkişaf prosesləri ilə əlaqəli hadisələri özündə birləşdirir. Kosmos tədqiqatları sahəsində böyük addım atılaraq, 1998-ci ildə Beynəlxalq Kosmos Stansiyasının ilk modulu ("Zarya") orbitə göndərildi. Kompüter tarixinin əsasını qoyan hadisələrdən biri isə 1985-ci ildə Microsoft şirkətinin ilk əməliyyat sistemi olan Windows 1.0-ı bazara çıxarmasıdır. Türkiyənin iqtisadi və siyasi tarixində də bu gün önəmli izlər buraxıb. Belə ki, 1863-cü ildə ölkənin ən köklü maliyyə qurumlarından biri olan Ziraət Bankı təsis edilmişdir. Eyni zamanda, 1961-ci ildə Türkiyədə ilk koalisiya hökumətinin qurulması da 20 Noyabrda baş verib. Mədəniyyət və media sahəsində isə 1939-cu ildən BBC Türk Xidməti məhz bu tarixdə yayıma başlamışdır. Bundan əlavə, 1947-ci ildə gələcək Kraliçası II Elizabet şahzadə Filip Mauntbetten ilə evlənərək bu tarixi günə qızıl hərflərlə yazılmışdır.

Təəssüf ki, bu tarix eyni zamanda faciəvi hadisələrlə də yadda qalıb. 2003-cü ildə İstanbulda eyni anda HSBC Banka və Böyük Britaniyanın Baş Konsulluğuna bombalı hücumlar təşkil edildi. Bu hücumlar nəticəsində Britaniyanın İstanbul Baş Konsulu Roger Short və tanınmış teatr aktyoru Kerem Yılmazer həyatını itirdi. 20 Noyabr həm də dünya ədəbiyyatı və siyasətinin böyük simalarının ölüm və doğum günləridir. Məsələn, 1910-cu ildə məşhur rus yazar Lev Nikolayeviç Tolstoy vəfat etmişdir. İspaniyanın uzun müddət dövlət başçısı olmuş Francisco Franco da 1975-ci ildə bu gün həyatla vidalaşmışdır. Doğulanlar arasında isveçli yazıçı Selma Lagerlöf (1858), ABŞ siyasətçisi Robert F. Kennedy (1925), həmçinin türk incəsənət adamları Ediz Hun (1940), Emel Sayın (1945), Teoman (1967) və milli futbolçu İbrahim Toraman (1981) yer alır.