Niderlandda Ümumi Seçkilərə Start Verildi: Hökumət Böhranı Və Aşırı Sağ Partiyaların Artan Gücü

Niderlandda (Hollandiyada) növbəti ümumi seçkilərdə səsvermə prosesi rəsmən başlanıb. Yerli vaxtla səhər 07:30-da başlayan səsvermə axşam 21:00-a qədər davam edəcək. Bu seçkilərdə cəmi 27 siyasi partiyadan 1166 namizəd parlamentdəki 150 yer uğrunda mübarizə aparır. Ölkə siyasəti üçün əsas məqam odur ki, heç bir partiyanın təkbaşına hökumət qurmaq üçün lazım olan 76 millət vəkili sayına çata bilməyəcəyi gözlənilir. Bu da seçkidən sonra mürəkkəb koalisiya danışıqlarının başlayacağı deməkdir. Ümumilikdə 34 türk əsilli namizəd də parlamentə düşmək üçün yarışır. Seçkilərin ilk nəticələrinin gecənin irəliləyən saatlarında elan edilməsi planlaşdırılır, lakin rəsmi yekun nəticələr Noyabrın 7-də açıqlanacaq.

Seçkilərdən sonra hökumət qurma danışıqları, ölkənin siyasi tarixində tez-tez rast gəlindiyi kimi, uzun və çətin olacaq. Ən çox səs toplayan partiyanın digər siyasi qruplara təkliflərlə yaxınlaşmalı olduğu bu prosesin hətta aylar çəkə biləcəyi bildirilir. Əvvəlki təcrübələr bunu təsdiqləyir: 2023-cü ildə hökumət 223 gün, 2021-ci ildəki seçkidən sonra isə 229 günə formalaşmışdı. Son illərdə Niderland daimi koalisiya hökumətləri ilə idarə olunur və bir partiyanın hakimiyyətə gəlməsi üçün parlamentdəki 150 yerdən ən azı 76-sının dəstəyini alması zəruridir. Siyasi sabitliyin olmaması ölkəni tez-tez erkən seçkilərə aparır; son dörd hökumətin hamısı miqrasiya siyasətindəki fikir ayrılıqları səbəbindən vaxtından əvvəl istefa verib.

Anketlər bəzi əsas partiyaların ciddi itkilər verəcəyini proqnozlaşdırır. Keçmiş hökumətin koalisiya ortağı olan VVD partiyası Dilan Yeşilgöz-Zegeriusun liderliyi altında, əvvəlki 24 yerdən 16-ya düşə bilər. Həmçinin, Yeni Sosial Müqavilə (NSC) partiyasının 20 yerdən cəmi 1 yerə, Çiftçi Vətəndaş Hərəkatı (BBB) partiyasının isə 7 yerdən 5-ə enməsi gözlənilir. Digər tərəfdən, ifrat sağçı və İslamofob Geert Wildersin Azadlıq Partiyası (PVV) 2023-cü ildə qazandığı 37 yerdən 23-ə düşsə də, ümumilikdə aşırı sağçı partiyaların parlamentdəki yerlərinin cəmi 41-dən 45-ə yüksələcəyi proqnozlaşdırılır. Bu, digər sağçı partiyaların, məsələn, FvD-nin 6, JA21-in isə 11 yer qazanması hesabına baş verir. Bu seçkilərdə önəmli iştirakçı olan və Filistin haqlarını müdafiə edən, irqçiliyə qarşı çıxan, əksər üzvləri türk və mühacirlərdən ibarət Denk Partiyası isə özünün 3 yerini qoruyacağı gözlənilir.