Sağlam Hüceyrələrə Zərər Verməyən Yeni LED İşığından İstifadə Edilən Xərçəng Müalicəsi Hazırlandı

Alimlər ümidverici bir xərçəng müalicəsi metodu hazırlayıblar. Bu yeni terapiya xərçəng hüceyrələrini məhv etmək üçün LED işığından və ultra-nazik qalay hissəciklərindən istifadə edir, eyni zamanda sağlam toxumaları tamamilə qoruyur. Ənənəvi kimyaterapiya və ya digər invaziv müalicə növlərindən fərqli olaraq, bu metod pasiyentlərin tez-tez qarşılaşdığı ağrılı və ağır yan təsirlərin qarşısını alır. Texas Universiteti (Ostin) və Portuqaliyanın Porto Universiteti tərəfindən aparılan bu işıq əsaslı müalicələri daha əlçatan və ucuz etmək məqsədi daşıyır. Bu böyük irəliləyiş UT Ostin-Portuqaliya Proqramı çərçivəsində mümkün olub.

Hazırda mövcud olan işıq əsaslı xərçəng terapiyaları adətən bahalı materiallardan, xüsusi laboratoriya qurğularından və güclü lazerlərdən asılıdır. Lakin bu lazerlər bəzən ətraf toxumaya zərər verə bilir. Tədqiqatçılar bu problemi həll etmək üçün LED-lərə keçib və qalay əsaslı "SnOx nanofləkləri" (nanoparçacıqları) tətbiq ediblər. Qalay hissəciklərinin tətbiqi ilə alimlər həm daha təhlükəsiz, həm də potensial olaraq daha aşağı qiymətə malik alternativ yaradıblar. Tədqiqat qrupunun rəhbərlərindən biri, Mühəndislik Məktəbinin professoru Jean Anne Incorvia bildirir ki, onların əsas məqsədi təkcə təsirli deyil, həm də təhlükəsiz və əlçatan bir müalicə hazırlamaq idi. O, bu texnologiyanın sayəsində xərçəng hüceyrələrini dəqiq hədəfləyə bildiklərini, sağlam hüceyrələrə isə toxunmadıqlarını vurğulayıb.

*ACS Nano* jurnalında nəşr olunan son araşdırmada, bu yanaşma həm yoğun bağırsaq, həm də dəri xərçəngi hüceyrələrinə qarşı yüksək effektivliyini sübut edib. Cəmi 30 dəqiqəlik işıq təsirindən sonra, LED vasitəsilə aparılan fototermal müalicə dəri xərçəngi hüceyrələrinin 92%-ə qədərini və yoğun bağırsaq xərçəngi hüceyrələrinin 50%-ni məhv edib. Müalicənin ən vacib nəticəsi isə sağlam insan dəri hüceyrələrinə heç bir zərər verilməməsidir. Bu göstəricilər terapiyanın nə qədər dəqiq və hədəfli olduğunu ortaya qoyur. Xərçəng bütün dünyada ikinci ən çox ölüm səbəbi olaraq qalır və ənənəvi müalicələrin ağır yan təsirləri səbəbindən alimlər illərdir daha təhlükəsiz və dəqiq metodlar üzərində çalışır. İşıqla qızdıraraq hüceyrələri məhv edən (fototermal terapiya) bu prinsip, Texas-Portuqaliya komandasının tədqiqatının əsasını təşkil edir.

İlkin nəticələr çox güclü olduğundan, tədqiqatçılar hazırda işıq və istiliyin bu prosesdə necə qarşılıqlı təsir etdiyini tam dərk etməyə və müalicəni daha da yaxşılaşdıra biləcək başqa materialları sınaqdan keçirməyə fokuslanıblar. Porto Universitetinin tədqiqatçısı Artur Pinto deyir ki, onların son məqsədi bu texnologiyanı xüsusi avadanlıqlara çıxışın məhdud olduğu yerlərdə də daxil olmaqla, hər yerdə pasiyentlər üçün əlçatan etməkdir. Məsələn, dəri xərçəngləri üçün gələcəkdə bu müalicənin xəstəxanadan birbaşa pasiyentin evinə köçürülməsi nəzərdə tutulur. Portativ bir cihaz cərrahiyyədən sonra dəri üzərinə qoyularaq qalan xərçəng hüceyrələrini yox edə və residiv riskini azalda bilər. Uğurlu əməkdaşlıqlarına əsaslanaraq, komanda bu yaxınlarda eyni LED və nanoflək texnologiyasından istifadə edərək döş xərçəngi pasiyentləri üçün implant yaratmaq üçün əlavə maliyyə vəsaiti alıb. Bu davamlı tədqiqat gələcəkdə daha fərdi, ucuz və ağrısız xərçəng müalicələrinin hazırlanmasına yol açır.