Pensilvaniyanın 15 Əyalətində Melanoma Halları Sürətlə Artır: Təhlükə Əkin Sahələrindən Gəlir

Pensilvaniyada dərinin ən ölümcül xərçəng növü olan melanoma hallarının ciddi şəkildə artması müşahidə olunur. Pensilvaniya Ştat Universitetinin (Penn State) alimlərinin apardığı yeni araşdırmaya görə, əkin sahələrinə yaxın olan əyalətlərdə xərçəng nisbətləri ştatın digər bölgələrinə nisbətən xeyli yüksəkdir. 2017-2021-ci illər arasında toplanmış məlumatları yoxlayan tədqiqatçılar, Mərkəzi Pensilvaniyanın 15 əyalətində yaşayan 50 yaşdan yuxarı sakinlərdə melanoma diaqnozu qoyulma ehtimalının ştatın başqa yerlərində yaşayanlarla müqayisədə 57% daha çox olduğunu aşkarlayıblar. Bu nəticələr, melanoma riskinin yalnız günəş yanığı və ya çimərlik mühitləri ilə əlaqəli olması haqqındakı ümumi fikri şübhə altına alır.

Tədqiqat zamanı ultrabənövşəyi şüalanma səviyyələri və sosial-iqtisadi vəziyyət kimi adi risk faktorları nəzərə alınıb. Lakin bütün bu amillər tənzimləndikdən sonra belə, iki daimi əlaqə özünü göstərdi. Melanoma hallarının yüksək olduğu əyalətlər daha çox əkin sahəsinə və daha çox herbisid istifadəsinə malik idi. Tədqiqatın müəlliflərindən biri olan Eugene Lengerich, pestisid və herbisidlərin bioloji sistemləri dəyişdirmək üçün hazırlandığını bildirir. Onun sözlərinə görə, həmin mexanizmlər – məsələn, işığa həssaslığı artırmaq və ya oksidləşdirici stress yaratmaq – nəzəri cəhətdən melanomanın inkişafına təsir edə bilər. Analizlər dəqiq göstərir ki, becərilən torpaq sahəsinin 10% artması, bölgədəki melanoma hallarının 14% artması ilə əlaqəlidir. Herbisidlə işlənmiş ərazinin 9% artması isə insidentlərin 13% artmasına uyğun gəlir.

Bu araşdırmanın əsas nəticələrindən biri odur ki, artan risk birbaşa kənd təsərrüfatı kimyəvi maddələri ilə işləyən insanlardan kənara yayılır. Tədqiqatçı Dr. Lam vurğuladı ki, bu maddələr ətraf mühitdə asanlıqla yayıla bilir. Kimyəvi maddələr hava axınları ilə sürüklənə, evlərdə toz şəklində çökə və su mənbələrinə daxil ola bilər. Beləliklə, sahələrə heç vaxt ayaq basmasalar belə, əkinçilik ərazilərinin yaxınlığında yaşayan bütün icmalar potensial təhlükə altındadır. Tədqiqatın aparıcı müəllifi Benjamin Marks bildirir ki, yüksək melanoma hallarının əkinçilik və herbisid istifadəsi ilə əlaqəsi aşkar edilsə də, bu, kimyəvi maddələrin birbaşa xərçəngə səbəb olduğunu sübut etmir. Əksinə, əldə edilən statik nümunələr mövcud əlaqəyə işarə edir və bu problemin dərindən araşdırılmasını zəruri edir.

Əldə olunan nəticələr insan sağlamlığına ətraf mühit sistemləri ilə əlaqəli şəkildə baxılmasının vacibliyini göstərir. Tədqiqatçılar, həll yollarının tibb işçiləri, fermerlər, ətraf mühit üzrə mütəxəssislər və siyasətçilərin əməkdaşlığını tələb edən "Vahid Sağlamlıq" yanaşması ilə mümkün olduğunu vurğuladılar. Bu tendensiya yalnız Pensilvaniyaya aid deyil; əkinçilik bölgələri ilə əlaqəli oxşar artım halları Utah, Polşa və İtaliyada da müşahidə olunub. Araşdırma qrupu, bu əlaqə tam aydınlaşdırılana qədər, narahat olan hər kəsi dərini mütəmadi yoxlamağa və günəşdən qoruyucu geyimlər, eləcə də kremlər istifadə etməyə çağırır. Mütəxəssislər yekun olaraq qeyd edirlər ki, bu məlumatlar fərdi riskləri müəyyən etməsə də, fermerlər və əkin sahələri ətrafında yaşayan bütün icmaları qorumağa kömək edəcək ümumi meylləri aşkar etmək baxımından çox əhəmiyyətlidir.