Qərbi Azərbaycan Xronikası: Sinay dağında tapılan Alban perqamenti bütün Qafqaz tarixini dəyişdi

“Qərbi Azərbaycan Xronikası” layihəsi çərçivəsində sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Elçin Əlibəylinin təqdimatında xüsusi bir veriliş hazırlandı. Bu verilişin qonağı AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun Qədim dillər və mədəniyyətlər şöbəsinin müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor İlhami Cəfərsoy idi. O, ermənilərin saxtalaşdırdığı Şuşanik dastanı haqqında geniş məlumat verib. Professor Cəfərsoyun sözlərinə görə, Sinay dağında tapılan Alban perqamenti bütün Qafqaz tarixini dəyişdi. O, Sinay yarımadasında aparılan araşdırmalar zamanı Azərbaycan sözlərinin işləndiyini qeyd etdi. Bu qədim Alban perqamentində yüzlərlə Azərbaycan sözü aşkarlandı, bu da ərazinin tarixi və mədəniyyəti haqqında yeni faktlar ortaya qoyur.

Professor İlhami Cəfərsoy Müqəddəs Şuşanikin faciəli həyatından söz açıb. O, Şuşanikin yeddi illik zindan həyatının Alban xalqının müqavimət ruhunu bütün Qafqaz coğrafiyasına yaydığını vurğuladı. Alim həmçinin saxtalaşdırılmış Şuşanik dastanının əslində Azərbaycan qəhrəmanlıq tarixinin bir parçası olduğunu söyləyir. Professor Cəfərsoy Koroğlu dastanındakı Eyvaz obrazının köklərinin də məhz Sinay-Alban yazılarında gizləndiyini bildirib. Bu məlumatlar epik irsimizin daha geniş əlaqələrə malik olduğunu göstərir.

Daha sonra İlhami Cəfərsoy Qafqazda yeni dövlətçilik mərhələsinin başlaması haqqında danışdı. Bu mərhələ Qorq Aslanın Şuşanikin qəbrini açdırması ilə əlaqəli idi. Cəfərsoy Qorq Aslanın Şuşanikin sümüklərini çıxarıb yenidən dəfn etdirməsi məsələsinə də toxundu. O, Azərbaycan tarixində unudulan müqəddəs qız Şuşanikin qəhrəmanlığından danışarkən, Sinay dağının ətəyində qurulan Alban monastırındakı Azərbaycan izlərini də xüsusi olaraq qeyd edib. Bu tapıntılar regionun qədim mədəni və siyasi keçmişinə dair dəqiq sübutlar təqdim edir.

“Qərbi Azərbaycan Xronikası” layihəsinin geniş məqsədləri var. Layihənin əsas məqsədi tarixi qədim torpaqlarımızın adını yaşatmaq və cəmiyyətə tanıtmaqdır. Həmçinin, layihə azərbaycanlıların ermənilər tərəfindən deportasiyaya məruz qalmasını və həmin ərazilərdə adları silinən toponimləri üzə çıxarmağı hədəfləyir. Burada saysız-hesabsız yeraltı və yerüstü maddi mədəniyyət nümunələri- qədim yaşayış məskənləri, kurqanlar, qala və saray qalıqları, körpülər, at-qoç heykəlləri, məbəd, kilsə və məscidlərin aşkarlanması planlaşdırılır. Bu faktların dünya ictimaiyyətinə çatdırılması həmin ərazinin təmiz oğuz-türk məskənləri olduğunu təsdiqləyir.