Nurlan İsmayılbəyli: Müəllim üçün 2000 manatlıq artım aylıq yox, illik stimullaşdırıcı məbləğdir - MÜSAHİBƏ

Məktəbəqədər və Ümumi Təhsil üzrə Dövlət Agentliyinin (MÜTDA) şöbə müdiri Nurlan İsmayılbəyli müəllimlərin sertifikasiya planları, işə qəbul (MİQ) müsabiqəsindəki yeniliklər və kənd məktəblərində çalışan gənc mütəxəssislər üçün nəzərdə tutulan stimullaşdırıcı ödənişlər barədə danışdı. O qeyd etdi ki, sertifikasiya prosesi 2022–2026-cı illər üzrə sosial-iqtisadi inkişaf planına daxil edilib və indiyə kimi 80 mindən çox müəllim bu prosesə cəlb olunub. Cari ildə 72 mindən artıq müəllimin əməkhaqqında artım ediləcək. Bu artımlar müəllimlərin imtahan nəticələrindən asılı olaraq 10 faizdən 35 faizə qədər dəyişir. Müəllimlər imtahan nəticələrinin differensial əməkhaqqına təsir etdiyi yeganə peşə sahibləridir.

Növbəti ildən etibarən Tarix, Təsviri İncəsənət, Musiqi, Texnologiya və Fiziki Tərbiyə kimi fənlər üzrə sertifikasiya prosesi təşkil ediləcək. MİQ müsabiqəsi ilə yeni işə qəbul olunmuş və üç illik pedaqoji fəaliyyət müddətini tamamlamış şəxslər də bu prosesə cəlb ediləcək. MÜTDA rəsmisi həmçinin MİQ imtahanında dəyişikliklərlə bağlı müzakirələrin davam etdiyini bildirdi. Hazırda 2025-ci il üzrə işə qəbul prosesinə dair hesabatlar hazırlanır və fərqli təkliflər işlənir, buna görə də hər hansı proqnoz vermək çətindir.

Kadr təminatındakı çətinlikləri aradan qaldırmaq üçün Agentlik vakant yerlərin birləşdirilməsi mexanizmini tətbiq edir. Bəzi fənlər üzrə dərs saatlarının az olması səbəbindən əməkhaqqının formalaşmasında çətinlik yaranır. Buna görə də yaxın ərazilərdəki iki və ya üç azsaatlı vakant yer birləşdirilərək bir müəllimə təqdim olunur. Bu metodla təxminən 500-ə yaxın vakant yer komplektləşdirilib, orta dərs yükü isə 12 saatdan 16 saata yüksəlib. Vakant yerlərin birləşdirilməsi mövcud işləyən müəllimlərin ixtisarı ilə əlaqəli deyil. Bu, yeni müəllimlər üçün daha yüksək və stabil əməkhaqqı əldə etməyə şərait yaradır. Agentlik həmçinin vakansiyaların gizlədilməsi ilə bağlı şikayətlərə aydınlıq gətirdi; vahid sistem mövcuddur. İşdən ayrılan müəllimlərin saatları dərhal müsabiqəyə çıxarılmır, bəzən onlar yüksək nəticə göstərmiş digər müəllimlərin dərs yükünün artırılmasına səbəb olur. Əsas məqsəd yüksəksaatlı vakant yerlərin müsabiqəyə çıxarılmasını genişləndirməkdir.

Agentlik MİQ imtahanında uğur qazanmış, lakin regionlardakı iş yerindən imtina edən namizədlər səbəbindən yaranan problemləri həll etmək üçün "faktiki yaşayış yerinə uyğun yerləşdirmə" mexanizmini tətbiq edir. Bu yanaşma, rayon mərkəzindən 5 km və daha artıq məsafədə yerləşən həvəsləndirici vakansiyalara aiddir. Bu addım yerli şəraitə bələd olan müəllimlərin işə başlamasını asanlaşdırır. Nəticədə 3668 müddətsiz vakansiyadan 1519-u faktiki yaşayış yerinə uyğun seçim mərhələsində namizədlər tərəfindən tutulub.

Gənc müəllimlərin kənd məktəblərinə cəlb edilməsi üçün aylıq əməkhaqqına əlavələr ödənilir. Məktəb rayon mərkəzindən 5-20 km məsafədə yerləşdikdə 90 manat, 20 km-dən çox olduqda isə 190 manat əlavə ödəniş verilir. N. İsmayılbəyli, bu stimullaşdırıcı məbləğlə bağlı yanlış fikirlərə də aydınlıq gətirdi. Bəzən 2000 manatlıq artımın aylıq əlavə olduğu düşünülür, lakin bu məbləğ aylıq deyil, il ərzində ödənilən ümumi stimullaşdırıcı məbləğdir. Sertifikasiya imtahanlarında uğursuzluğa görə işdən azad olunan müəllimlərin sayı 10 mindən çoxdur. Bu müəllimlər təkrar MİQ müsabiqəsindən keçərək işə qayıda bilərlər, lakin Agentlik indiyə kimi belə bir hal müşahidə etməyib. Yeni qaydalar əsasında direktorların işə qəbulu sistemi də sadələşdirilib, burada əsas şərt namizədlərin sertifikasiya balının 51 və daha yuxarı olmasıdır. Direktorların seçilməsi yalnız fənn biliklərinə deyil, idarəetmə, liderlik və sosial bacarıqlar kimi 7 əsas səriştə meyarı üzrə qiymətləndirilir.