COP29-dan COP30-a: Azərbaycan və İƏİT iqlim hədəflərini təhsil sahəsində real fəaliyyətə çevirir

Braziliyanın Belem şəhərində keçirilən BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 30-cu sessiyasında (COP30) mühüm məsələlər müzakirə olunub. Müzakirələr Azərbaycan və İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı (İƏİT) tərəfindən COP29-da irəli sürülən təşəbbüslə bağlı idi. Bu təşəbbüs iqlim savadlılığının qlobal təhsil gündəminə inteqrasiyasını və onun Beynəlxalq Şagird Qiymətləndirmə Proqramı (PISA) vasitəsilə ölçülməsini əhatə edir. Konfransda tərəflər son bir ildə görülən işlərin nəticələrini nəzərdən keçiriblər. Elm və Təhsil Nazirliyindən verilən məlumata görə, konfrans çərçivəsində "Təhsilin yaşıllaşdırılması" mövzusunda yüksək səviyyəli dəyirmi masa təşkil olunub. Azərbaycanı təmsil edən nümayəndə heyəti burada təşəbbüsün dəyərini, icra edilmiş fəaliyyətləri və gələcək planları haqqında məlumat verib. Bu addım gələcək nəsilləri qarşıdakı iqlim çağırışlarına hazırlamaq məqsədi daşıyır.

Azərbaycan beynəlxalq təhsil siyasətini yenidən formalaşdırmağa nail olaraq tarixi bir addım atdı. Ölkə iqlim savadlılığını gələcək nəsillərin hazırlığının əsas komponentinə çevirməyi bacarıb. Bu təşəbbüs indi qlobal bir hərəkata çevrilir və iqlim savadlılığının PISA-ya daxil edilməsini, həmçinin milli kurikulumlara salınmasını əhatə edir. Təşəbbüsün məqsədi gənclərin iqlim proseslərini başa düşən, sübutlara əsaslanan qərarlar verən və iqlim fəaliyyətinə fəal qoşulan nəsil kimi yetişdirilməsidir. Ötən bir il ərzində PISA İqlim Savadlılığı Çərçivəsi hazırlandı. Həm Azərbaycanda, həm də Braziliyada iqlim savadlılığı ilə bağlı pilot qiymətləndirmə keçirildi. Dünyanın fərqli ölkələri öz kurikulumlarını, müəllim hazırlığı proqramlarını və siyasət prioritetlərini bu yeni istiqamətə uyğunlaşdırmağa başlayıblar. Bu proses beynəlxalq təhsil siyasətini yenidən formalaşdırmağa yönələn böyük bir səydir.

İqlim savadlılığının PISA-ya daxil edilməsi qlobal təhsil sistemləri üçün böyük təsirlər yaradır. PISA milli islahatların əsas hərəkətverici qüvvələrindən sayılır. İqlim savadlılığı onun qiymətləndirmə çərçivəsinin bir hissəsinə çevrildikdə, ölkələr təbii olaraq siyasətlərini bu yeni prioritetə uyğunlaşdırmağa başlayacaqlar. Hökumətlər iqlim mövzularını, sistemli düşünmə bacarıqlarını və fəaliyyət yönümlü yanaşmaları milli kurikulumlara daxil edəcəklər. Bu inteqrasiya təkcə təbiət elmlərini deyil, həm də riyaziyyat, oxu bacarığı, media savadlılığı və hətta süni intellekt savadlılığı sahələrini əhatə edəcək. Bu dəyişiklik şagirdlərin iqlim sistemlərini dərindən anlaması, məlumatı tənqidi qiymətləndirməsi və iqlim fəaliyyətində mənalı şəkildə iştirak edə bilməsi ilə bağlı yeni müzakirələrə təkan verəcək. Beynəlxalq göstəricinin formalaşması sayəsində təhsil nazirlikləri siyasət strategiyalarını daha asan müəyyənləşdirə biləcəklər.

Bu təşəbbüs yalnız qiymətləndirmə aləti ilə məhdudlaşmır. Qiymətləndirmə çərçivəsinin hazırlanması ilə paralel olaraq, Azərbaycan və İƏİT müəllimlərin iqlim savadlılığını tədrisə daxil etməsinə dəstək olacaq tam resursların yaradılmasını hədəfləyir. Konfrans çərçivəsində, Azərbaycanın qlobal təhsil siyasətinə təsir göstərən bu tarixi addımı bir daha vurğulanıb. Ölkənin iqlim savadlılığının formalaşdırılması üzrə qurduğu əməkdaşlıq modeli hazırda dünya ölkələri üçün bir nümunəyə çevrilib. Bu model şagirdləri dayanıqlı gələcəyə hazırlayan islahatların həyata keçirilməsinə kömək edir.