Ayxan Hacızadə: Azərbaycan sülh və ədalətin real nümunəsini dünyaya təqdim edib - MÜSAHİBƏ

Xarici İşlər Nazirliyinin Mətbuat xidməti idarəsinin rəisi Ayxan Hacızadə Azərbaycanın regional və qlobal siyasi proseslərdə artan rolundan, Ermənistanla münasibətlərin hazırkı vəziyyətindən və xarici siyasət prioritetlərindən danışıb. O, Prezident İlham Əliyevin ABŞ və Misir prezidentləri tərəfindən Şarm əl-Şeyxdə keçirilən sülh sammitinə dəvət edilməsinin ölkəmizin qlobal səviyyədə fəal aktor kimi qəbul olunduğunu göstərdiyini vurğulayıb. Cənab Hacızadənin sözlərinə görə, 44 günlük Vətən Müharibəsi nəticəsində torpaqların işğaldan azad edilməsi Azərbaycana olan rəğbəti daha da artırıb. Bununla, Azərbaycan həmçinin sülh və ədalətin real nümunəsini dünyaya təqdim edib. Ölkəmiz balanslı, çoxşaxəli və sülhə yönəlmiş xarici siyasət yürüdür, bu da onu həm İsrail, həm də Fələstinlə əlaqələrə malik olduğu üçün Yaxın Şərqdə vasitəçi rolunda çıxış etməyə imkan verir. Prezidentin BMT Baş Assambleyasının sessiyasında çıxışı da qalib ölkənin ədalətin bərpa olunduğu sülh mərhələsinə keçidini əhatəli şəkildə təqdim edib.

Azərbaycan sülh prosesinin təşəbbüskarı olaraq bölgədə davamlı sülh və sabitlik istəyir. Sülh sazişinin paraflanmasından sonra liderlərin dörd dəfə görüşməsi müsbət addım olsa da, davamlı sülhün bərqərar olması üçün müəyyən şərtlər yerinə yetirilməlidir. Azərbaycan tərəfinin əsas tələbi Ermənistan Konstitusiyasında dəyişiklik edilərək ölkəmizin ərazi bütövlüyünə qarşı olan iddiaya son qoyulmasıdır. Bu şərt, həmçinin ABŞ Prezidenti tərəfindən imzalanmış Birgə Bəyannamədə də təsbit edilib. Vaşinqton sammitinin mühüm nəticələrindən biri də Zəngəzur dəhlizindən maneəsiz keçidi təmin edəcək “Tramp Marşrutu” (TRIPP) idi. Bu marşrut Azərbaycanın iki bölgəsini birləşdirəcək. ABŞ tərəfindən müvafiq nəqliyyat infrastruktur layihəsinin həyata keçirilməsi istiqamətində danışıqlar aparılsa da, tikinti işlərinə nə zaman başlanılacağı hələlik məlum deyil. Ölkəmiz Ermənistanla etimad quruculuğu tədbirləri, o cümlədən yük tranzitindəki məhdudiyyətlərin aradan qaldırılması istiqamətində addımlar atıb.

Qərb ölkələri və tərəfdaşlarla münasibətlər hazırda müzakirə mərhələsindədir. Azərbaycan Avropa İttifaqı (Aİ) ilə bərabərhüquqlu tərəfdaşlığa əsaslanan münasibətləri inkişaf etdirməkdə maraqlıdır. Yeni ikitərəfli saziş layihəsi üzrə danışıqların 95 faizi razılaşdırılıb. Lakin Avropa İttifaqının Ermənistandakı Monitorinq Missiyasının (EUMA) fəaliyyəti ciddi narahatlıq doğurur, çünki bu missiyadan Azərbaycan əleyhinə təbliğat vasitəsi kimi istifadə olunub. Azərbaycanın mövqeyinə görə, sülh sazişinin əsas müddəalarından biri sərhəddə üçüncü tərəfin qüvvələrinin, yəni Avropa İttifaqının Missiyasının yerləşdirilməməsidir. Fransa ilə münasibətlərdə isə 44 günlük Vətən Müharibəsi dövründə atılan addımlar səbəbindən yaranan gərginliklərdən sonra yeni bir səhifə açılıb. Prezident İlham Əliyev və Fransa Prezidenti arasında Kopenhagen toplantısı çərçivəsində baş tutan görüş anlaşılmazlıqların müzakirəsi baxımından faydalı oldu. Rusiya ilə münasibətlərin normallaşması istiqamətində də əhəmiyyətli addımlar atılıb; Rusiya tərəfi AZAL təyyarəsinin vurulmasının öz silahlı qüvvələrinin səhvi nəticəsində baş verdiyini etiraf edərək üzr istəyib. Bu, mənfi əhval-ruhiyyənin aradan qaldırılması üçün vacib hesab olunur.

Şərq istiqamətində Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı (ŞƏT) və Çinlə əlaqələr də Azərbaycana olan etimadı göstərir. Ölkəmiz 2015-ci ildən ŞƏT-də dialoq tərəfdaşı statusu ilə təmsil olunur və terrorizm, regional təhlükəsizlik, iqtisadiyyat və nəqliyyat sahələrində əməkdaşlıq edir. Çinlə münasibətlər keyfiyyətcə yeni mərhələyə yüksəlib; imzalanan Birgə Bəyannamə ilə hərtərəfli strateji tərəfdaşlıq təsis edilib. Azərbaycan Orta Dəhliz çərçivəsində Çin və Mərkəzi Asiyanı Avropa ilə birləşdirən etibarlı multimodal nəqliyyat qovşağı rolunu oynayır. Suriyada Bəşər Əsəd rejiminin çökməsindən sonra isə iki ölkə arasında münasibətlərdə yeni imkanlar yaranıb. Azərbaycan Suriyada sülhün və sabitliyin bərpasına dəstək məqsədilə humanitar yardım karvanları yola salıb və Türkiyə ilə birlikdə Suriyanın yanında olduğunu bildirib. 2024-cü ilin avqustunda Azərbaycan qazının Türkiyə ərazisindən Suriyaya nəqlini təmin edən təbii qaz boru kəmərinin rəsmi açılış mərasimi keçirilib. Ümumiyyətlə, Azərbaycan Afrika ölkələri ilə də əlaqələrini dərinləşdirir; yalnız bu ilin 10 ayı ərzində 3 dövlət başçısı ölkəmizə rəsmi səfər edib.