"Refashion" proqramı: Geyimləri hissələrə ayırıb təkrar yığmaqla dəb tullantılarına son

Moda dünyasında dəyişən trendlərə ayaq uydurmaq çətindir. Bu gün "dəbdə olan" geyim sabah mövsümdən çıxa bilər, nəticədə insanlar tez-tez qarderoblarını yeniləmək məcburiyyətində qalırlar. Lakin dəbdə olmaq həm baha, həm də çox israfçıdır. Hər il təxminən 92 milyon ton toxuculuq tullantısı yaranır; bu rəqəm artıq dəbdən düşən və ya bədən ölçüsünə uyğun gəlməyən paltarları da əhatə edir. Bəs əgər biz paltarlarımızı istədiyimiz yeni geyimlərə sadəcə yenidən yığa bilsəydik, dəyişən bədən quruluşuna və trendlərə uyğunlaşsaydıq necə olardı? Məhz bu məqsədlə MIT-in Kompüter Elmləri və Süni İntellekt Laboratoriyasının (CSAIL) və Adobe şirkətinin tədqiqatçıları ekoloji təmiz və çoxfunksiyalı geyimlər yaratmağa çalışıblar.

Tədqiqatçıların hazırladığı "Refashion" adlı yeni proqram sistemi moda dizaynını modullara – əsasən kiçik tikinti bloklarına ayırır. İstifadəçilər bu alətin köməyi ilə geyim elementlərinin hər birini çəkmək, planlaşdırmaq və vizuallaşdırmaq imkanı qazanırlar. Bu proqram, moda ideyalarını hissələrin necə quraşdırılacağını göstərən bir sxemə çevirir. Məsələn, adi şalvarı asanlıqla ziyafət donuna çevirmək mümkündür. Refashion sayəsində istifadəçilər sadəcə fiqurlar çəkir və onları birləşdirərək adaptiv moda parçaları üçün ilkin eskizlər hazırlayırlar. Bu, yağışlı günlər üçün əlavə kapüşonlu köynək və ya rəsmi şam yeməyi üçün ətəkdən yığılan don dizayn etmək kimi işləri çox sadələşdirir. Həmçinin, hamiləliyin müxtəlif mərhələlərinə uyğun gələn geyimlər də hazırlamaq olur. Layihənin aparıcı müəllifi Rebecca Lin bildirir ki, "Ənənəvi geyimlər statikdir və istifadəçilər onları istəmədikdə atılırlar. Refashion isə əvvəldən təkrar istifadəni nəzərə alaraq geyimlərimizin ömrünü uzadır, asanlıqla ölçüsünü dəyişməyə, təmir etməyə və ya yeni görünüşdə yığmağa kömək edir."

Tədqiqatçılar həm peşəkar dizaynerlərin, həm də təcrübəsiz istifadəçilərin Refashion-u sınaqdan keçirdikləri ilkin araşdırma apardılar. İştirakçılar 30 dəqiqə ərzində asimmetrik topu kombinezona və ya rəsmi geymə çevirmək kimi prototipləri uğurla hazırlaya bildilər. Proqramın rahatlığı "Pattern Editor" adlanan interfeyslə başlayır. Burada istifadəçilər geyimin sərhədlərini müəyyən etmək üçün nöqtələri birləşdirirlər; bu, modulların bir-biri ilə necə əlaqə quracağını müəyyənləşdirməyə imkan verir. İstifadəçilər hər bir komponentin formasını fərdiləşdirə, hazır şablonlardan (məsələn, köynək və ya şalvar) istifadə edə bilirlər. Kreativ yollarla fərdi modulların dizaynını dəyişmək də mümkündür: uzun don hazırlamaq üçün qat-qat ("pleat") xüsusiyyətindən istifadə etmək və ya bədənə uyğunlaşdırmaq üçün üçbucaq parça hissəsini çıxaran ("dart") modulunu seçmək olar. Həmçinin, geyimi büzmə ("gather") seçimi ilə bəzəkli ətəklər və ya qollar yaratmaq mümkündür. Ən maraqlısı isə odur ki, bu hissələrin tikişlə birləşməsi şərt deyil. Refashion, metal düymələr, yaxud yapışqan (Velcro) nöqtələr kimi cüt tərəfli birləşdiricilər və ya brads (xüsusi sancaqlar) kimi daha çevik üsullarla modulları bir-birinə bağlamağa imkan verir. Bu üsullar parçalar zədələnəndə və ya sadəcə yeni görünüş istəyəndə geyimi yenidən yığmağı çox asanlaşdırır.

İstifadəçi geyim parçasını dizayn etdikcə, sistem avtomatik olaraq onun necə yığılacağına dair sadələşdirilmiş diaqram yaradır. Daha sonra istifadəçi hər komponentin yerini müəyyənləşdirmək üçün bu hissələri 2D maket üzərinə daşıyır. Proqram, hazırlanan parçanın müxtəlif bədən tiplərinə uyğun 3D modellər üzərində necə görünəcəyini simulyasiya edir (həmçinin öz modelinizi də yükləyə bilərsiniz). Refashion sayəsində əldə edilən rəqəmsal sxemlər geyimlərin uzadılmasına, qısaldılmasına və ya digər parçalarla birləşdirilməsinə imkan verir. Bu, dəb sənayesində böyük bir dəyişiklik vəd edir: hər dəfə yeni bir geyim istəyəndə yeni paltar almaq əvəzinə, sadəcə mövcud olanları yenidən konfiqurasiya edə bilərik. Məsələn, dünənki şərf sabah papaq, bugünkü köynək isə gələcəkdə pencək ola bilər. Tədqiqatçılar hazırda sistemi təkmilləşdirir, daha davamlı materialları dəstəkləməyi, əyri panellər kimi başqa modulları əlavə etməyi, tullantıları minimuma endirməyi və köhnə, mağazadan alınmış geyimlərin "remiks edilməsinə" kömək etməyi hədəfləyirlər. Tədqiqatçı Lin, gələcəkdə dizaynerlərə rəng və teksturalardan istifadə edərək unikal, fərdi geyimlər yaratmaqda kömək edəcək yeni hesablama alətləri yaratmağı da planlaşdırır.