SpaceX Beynəlxalq Qaydaları Pozur: Starshield Gizli Peyk Şəbəkəsində İcazəsiz Tezlikdən İstifadə İddiaları

SpaceX, milli təhlükəsizlik məqsədləri üçün yaratdığı "Starshield" peyk şəbəkəsinə görə ciddi tənqidlərlə üzləşib. NPR-in məlumatına görə, şirkət "Starshield"ın icazəsiz tezlikdən istifadə etməsi səbəbindən beynəlxalq telekommunikasiya standartlarını pozmuş ola bilər. Bu vəziyyət bir daha göstərir ki, şirkət hətta gizli hərbi şəbəkələr üçün işləsə belə, beynəlxalq tənzimləmələrə mütləq əməl etməlidir.

İddialar həvəskar peyk izləyicisi Scott Tilley tərəfindən aşkar edilmiş məlumatlara əsaslanır. Tilley müşahidə edib ki, "Starshield" peykləri normalda Yerdən peyklərə siqnal göndərmək üçün nəzərdə tutulan "yuxarı bağlantı" (uplink) tezliklərində yayım edirdi. Bu cür istifadə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının radio spektr üzrə koordinatoru olan Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqı (ITU) tərəfindən müəyyən edilmiş standartları birbaşa pozur. Bu standartlar texniki problemlərin və ən əsası, radiomaneələrin qarşısını almaq məqsədilə müəyyənləşdirilmişdir.

Tilley NPR-ə bildirib ki, qaydalara riayət edilməməsi yaxınlıqdakı peyklərdə radio tezliyi maneələrinə səbəb ola bilər. Nəticədə həmin peyklər Yerdən gələn əmrlərə düzgün cavab verməyə bilər, hətta bu əmrləri tamamilə nəzərə almaması mümkündür. Hələlik "SpaceX"in bu qaydaları pozmasının hər hansı bir əməliyyat problemə gətirib çıxardığı məlum deyil. Lakin potensial rabitə pozğunluqlarının baş verə biləcəyi ehtimalı artıq müəyyənləşdirilib.

"Starshield" "SpaceX"in "Starlink" peyk şəbəkəsinin ictimaiyyətə açıq olmayan, gizli versiyasıdır. O, milli təhlükəsizlik işlərini dəstəkləmək məqsədilə hökumət qurumlarına təklif edilir. "SpaceX"in "Starshield"la bağlı ilk böyük layihəsi 2023-cü ildə ABŞ Kosmik Qüvvələri (U.S. Space Force) ilə bağlanmış 70 milyon dollarlıq müqavilə olub. Bundan əlavə, 2024-cü ilin əvvəlində yayılan hesabatlar göstərdi ki, "Starshield" bölməsi Müdafiə Departamentinin Milli Kəşfiyyat İdarəsi (NRO) üçün casus peykləri hazırlamaq tapşırığı alıb. Gizli şəbəkənin belə bir ciddi tənzimləməni pozması "SpaceX"in beynəlxalq hüquqa necə yanaşdığı ilə bağlı suallar doğurur.