Qlobal İnternet Böhranı: Cloudflare Üç Ayda Üçüncü Böyük Çökməni Yaşadı

İnternetin ən önəmli infrastruktur təminatçılarından biri olan Cloudflare, cümə səhəri genişmiqyaslı xidmət kəsilməsi ilə üzləşdi. Bu nasazlıq dünya üzrə yüzlərlə veb-saytın qəflətən fəaliyyətini dayandırmasına səbəb oldu. Hadisənin ən narahatedici tərəfi, bunun nəhəng internet şirkətinin son üç ay ərzində qeydə alınan üçüncü böyük xidmət kəsilməsi olması idi. ChatGPT, X (keçmiş Twitter) və müxtəlif səhm ticarəti platformaları kimi əsas xidmətlər də bu kəsilmədən ciddi şəkildə təsirləndi. Cloudflare-ın infrastrukturundakı bu cür tez-tez baş verən problemlər, şirkətin qlobal şəbəkədəki mərkəzi rolunu və ondan asılılığı bir daha ortaya qoyur.

Problem rəsmi olaraq dekabrın 5-i, Türkiyə vaxtı ilə günorta saat 12:00 radələrində başladı. Cloudflare şəbəkəsini istifadə edən saytlara daxil olmaq istəyən istifadəçilər qlobal miqyasda “500 Daxili Server Xətası” (500 Internal Server Error) mesajı ilə qarşılaşdılar. Şirkət dərhal reaksiya verdiyini və problemin qısa müddətdə aradan qaldırıldığını, sistemlərin normal iş rejiminə qayıtdığını bəyan etdi. Ancaq bu cəmi bir neçə dəqiqəlik fasilə belə kifayət etdi ki, şirkətin səhmləri ilkin bazar ticarətində 4.5% dəyər itirsin. Cloudflare sonradan açıqlama yayaraq problemin İdarəetmə Paneli (Dashboard) və əlaqəli API-lər ilə bağlı olduğunu təsdiqlədi.

Kəsilmənin təsirləri xüsusilə maliyyə bazarlarında özünü kəskin şəkildə göstərdi. Hindistanda Zerodha, Groww və Upstox kimi böyük ticarət platformaları, eləcə də Türkiyədəki fond birjası platformaları bazar saatlarında əlçatmaz oldu. Bu vəziyyət investorların ticarət əməliyyatları aparmasına imkan vermədi və nəticədə şikayətlərin sayı artdı. Məsələn, Zerodha müştərilərinə problemi araşdırarkən əməliyyatları idarə etmək üçün alternativ üsullardan istifadə etməyi tövsiyə etdi. Cloudflare qlobal veb trafikinin təxminən 20%-ni təşkil edir və Fortune 500 şirkətlərinin 35%-nə xidmət göstərir. Buna görə də, onun infrastrukturundakı hər kiçik nasazlıq belə böyük iqtisadi nəticələrə gətirib çıxarır.

Həmçinin, oyun və iş dünyası da bu texniki kəsilmədən kənarda qalmadı. Fortnite, Roblox, PlayStation Network və Rocket League kimi məşhur oyun platformaları qoşulma çətinlikləri yaşadı. Zoom, LinkedIn və Canva kimi peşəkar istifadə üçün nəzərdə tutulmuş alətlər də zərər çəkdi. Hətta veb-sayt kəsilmələrini izləmək üçün yaradılan Downdetector saytının özünün bu müddətdə çökməsi vəziyyətin nə qədər geniş olduğunu göstərdi. Xatırladaq ki, şirkət bundan əvvəl, 18 noyabr tarixində nasaz Bot İdarəetmə konfiqurasiya faylı səbəbindən dörd saatlıq böyük bir kəsilmə yaşamışdı. Həmin hadisədə məlumat bazası icazələrindəki bir dəyişiklik faylın həddindən artıq böyüməsinə və trafik idarəetmə sisteminin sıradan çıxmasına səbəb olmuşdu. Xidmətlər hazırda normal işləməsinə baxmayaraq, Cloudflare tez-tez təkrarlanan bu nasazlıqların kökünü araşdırmağa davam edir.