Pat Gelsinger Mur Qanununu Xilas Edir: Hökumətin Dəstəyi və xLight Layihəsi

“Intel” şirkətindən uzaqlaşdırıldıqdan bir il sonra 63 yaşlı Pat Gelsinger hələ də yarımkeçiricilər sahəsində gedən mübarizənin mərkəzindədir, sadəcə bu dəfə fərqli mövqedə. Hazırda riskli investisiya firması olan Playground Global-ın baş partnyorudur və on startapla işləyir. Lakin onun diqqətinin xüsusi bir hissəsi xLight adlı yarımkeçiricilər startapına yönəlib. Keçən həftə xLight, ABŞ Ticarət Departamentindən 150 milyon dollara qədər ilkin maliyyə dəstəyi üçün razılıq əldə etdiyini elan etdi. Bu razılaşmaya görə, Amerika hökuməti şirkətin ən böyük səhmdarına çevrilməlidir.

Gelsinger üçün bu, uğurlu bir mərhələ olsa da, Silikon Vadisində müəyyən narahatlıqlar yaradır. Məsələ ondadır ki, Tramp administrasiyası strateji əhəmiyyətli şirkətlərdə səhmlərin əldə edilməsi siyasətini aparır. Bu tendensiya sərbəst bazar prinsipləri ilə fəxr edən sənayedə suallar doğurur. Məsələn, Kaliforniya qubernatoru Gavin Newsom bu hadisələrə cavab olaraq: "Sərbəst sahibkarlıq nə oldu?" deyə sual verdi. Lakin Gelsinger, xLight-ın icraçı sədri kimi, bu fəlsəfi mübahisəyə məhəl qoymur. O, daha çox xLight-ın yarımkeçiricilər sahəsində ən böyük maneə hesab etdiyi litografiya problemini-silisium lövhələr üzərinə mikroskopik naxışların həkk edilməsi prosesini həll etməyə fokuslanıb.

Gelsinger onilliklərdir davam edən və hesablama gücünün hər iki ildən bir iki dəfə artacağını irəli sürən "Mur qanunu"nu yaşatmağı özünə uzunmüddətli missiya seçib. O, xLight-ın Mur qanununu yenidən "həyata qaytaracaq" texnologiya olduğuna inanır. Startap çip istehsalında inqilab yarada biləcək, zərrəcik sürətləndiriciləri ilə işləyən nəhəng "sərbəst elektron lazerlər" hazırlayır. Bu texnologiya həm miqyası, həm də ambisiyası baxımından çox iddialıdır. Şirkət, təxminən futbol meydançası boyda – 100 metrə 50 metr – maşınlar qurmağı planlaşdırır. Bu lazerlər hazırda EUV litografiya bazarına hökmranlıq edən Hollandiya nəhəngi ASML-in istifadə etdiyi 13.5 nanometr dalğa uzunluğundan qat-qat güclü, 2 nanometr həssaslığında işıq yaradacaq.

XLight-ın yeniliyi işıq mənbəyini hər bir maşına inteqrasiya etmək əvəzinə, onu kommunal xidmət kimi qiymətləndirməkdir. Baş mühəndis Nicholas Kelez bildirir ki, ASML bu cür yanaşmanı on il əvvəl tərk etmişdi, lakin o zaman texnologiya yetkin deyildi. İndi isə mövcud işıq mənbəyi texnologiyası öz sərhədlərinə çatdığından, zamanlamanın daha uyğun olduğu görünür. XLight 2028-ci ilə qədər ilk silisium lövhələrini, 2029-cu ilə qədər isə ilk kommersiya sistemini istifadəyə verməyi planlaşdırır. Lakin hələ ki, nə Intel, nə də digər böyük çip istehsalçıları xLight-ın texnologiyasını almağa söz verməyiblər. Hökumət maliyyələşməsi hələ də niyyət məktubu mərhələsində olsa da, Gelsinger milli rəqabət qabiliyyətini artırmaq üçün bu addımın zəruri olduğunu düşünür. O qeyd edir ki, Ticarət Departamenti cəmiyyətdə narahatlıq yaradan bu investisiyada veto hüququna və ya idarə heyətində yerə sahib olmayacaq. Bu, milli maraqlar naminə şirkətin uğur qazanması üçün atılan azlıq sərmayəsidir.