Cek Dorsinin Dəstəyi ilə "Vine" Tətbiqi Geri Qayıdır: diVine Köhnə Video Arxivini Bərpa Etdi

Hazırda sosial şəbəkələrimizi getdikcə artan süni intellekt (Sİ) məzmunu doldurarkən, Twitter-in həmtəsisçisi Cek Dorsinin maliyyə dəstəyi ilə "Vine"ın altı saniyəlik dövrəli videolarını geri qaytarmaq layihəsi işə düşür. diVine adlanan yeni tətbiq bu cümə axşamı istifadəyə verilir. O, Vine-ın 2016-cı ildə bağlanmasından əvvəl yaradılmış köhnə ehtiyat nüsxəsindən bərpa edilmiş 100 mindən çox arxiv videosuna giriş imkanı yaradır.

Bu platforma sadəcə nostalji məqsədi daşımır; istifadəçilər diVine-da profil yaradıb öz yeni Vine videolarını da yükləyə bilərlər. Layihənin əsas xüsusiyyətlərindən biri isə süni intellekt (Sİ) məzmununa qarşı sərt mövqe nümayiş etdirməsidir. Ənənəvi sosial mediada Sİ məzmunu çox vaxt qeyd olunmadığı halda, diVine tətbiqi süni intellekt tərəfindən yaradıldığı şübhə doğuran məzmunları qeyd edərək onların yerləşdirilməsinə mane olacaq. Bu layihəni Cek Dorsinin 2025-ci ilin mayında qurulan "and Other Stuff" adlı qeyri-kommersiya təşkilatı maliyyələşdirir. Təşkilat sosial media sahəsini dəyişdirmə potensialına malik, açıq mənbəli (open-source) eksperimental layihələrə dəstək verməyə fokuslanıb.

diVine-ın yaradıcısı, Twitter-in ilk işçilərindən və Dorsinin qeyri-kommersiya təşkilatının üzvü olan Evan Henşou-Plaq (Rabble ləqəbi ilə tanınır) layihəyə Vine arxivini araşdırmaqla başladı. 2016-cı ildə tətbiq bağlandıqdan sonra, videolar "Archive Team" adlı qrup tərəfindən saxlanılmışdı. Lakin bu arxiv böyük, 40-50 GB həcmində binar fayllar şəklində olduğu üçün, adi istifadəçilər üçün baxış üçün əlçatan deyildi. Rabble bu çətin arxivin mövcudluğunu görüncə, məzmunu çıxararaq yeni Vine-a bənzər mobil tətbiq üçün baza hazırlamaq qərarına gəldi. O, bir neçə ay ərzində böyük data skriptləri yazıb faylları yenidən qurdu. Bu bərpa işlərinə köhnə Vine istifadəçilərinin məlumatları, onların baxış sayıları və hətta ilkin şərhlərin bir hissəsi daxil idi. Rabble layihənin məqsədini belə izah edir: "Nostaljik bir şey edə bilərikmi? Bizi geriyə aparan, həqiqi insanın video yazdırdığını bildiyimiz bir sosial media dövrünü görməyə imkan verən bir tətbiq yarada bilərikmi?"

Rabble hesab edir ki, tətbiq 60 min yaradıcıdan təxminən 150 min-200 min video ehtiva edir ki, bu da ən populyar Vine videolarının yaxşı bir hissəsidir. Lakin K-popa aid milyonlarla video kimi bəzi kontentlər heç vaxt arxivə daxil edilməmişdi. Müəllif hüquqları hələ də orijinal Vine yaradıcılarına məxsusdur. Onlar istəsələr DMCA sorğusu göndərərək videolarının silinməsini tələb edə bilərlər və ya köhnə sosial media hesablarına sahib olduqlarını sübut edərək profillərini geri ala bilərlər. Profillərini bərpa edən yaradıcılar itirilmiş köhnə məzmunlarını yenidən yükləyə və ya yeni videolar yerləşdirə bilərlər. Yeni videoların insan tərəfindən çəkildiyini təsdiqləmək üçün Rabble, kontentin həqiqətən smartfon vasitəsilə qeydə alındığını yoxlamağa kömək edən "Guardian Project"in texnologiyasından istifadə edir.

diVine Dorsinin dəstəklədiyi mərkəzləşdirilməmiş bir protokol olan Nostr üzərində qurulub. Bu, proqram təminatçılarına böyük maliyyə dəstəyinə ehtiyac olmadan öz tətbiqlərini qurmağa imkan yaradır. Cek Dorsi qeyd edib ki, onun "and Other Stuff" qeyri-kommersiya təşkilatını maliyyələşdirməsinin səbəbi, Rabble kimi yaradıcı mühəndislərə korporativ sahibin qərarı ilə bağlanmayacaq icazəsiz protokollardan istifadə edərək bu yeni dünyada nələrin mümkün olduğunu göstərməkdir. X-in hazırkı sahibi İlon Mask da Vine arxivini geri gətirəcəyini vəd etmişdi, lakin hələlik heç bir ictimai layihə başlamayıb. diVine layihəsinin yaradıcıları hesab edirlər ki, Sİ məzmununun geniş yayılmasına baxmayaraq, istifadəçilər avtoritar alqoritmlərdən uzaq, orijinal sosial təcrübələrə ehtiyac duyurlar. diVine tətbiqi hazırda iOS və Android cihazları üçün əlçatandır.