ABŞ Hərbi Hava Qüvvələri Üçün Hazırlanan Pilotsuz Döyüş Təyyarəsi (YFQ-44A) İlk Uçuş Sınağını Tamamladı

Amerika müdafiə texnologiyaları şirkəti Anduril, ABŞ Hərbi Hava Qüvvələri (HHQ) üçün inkişaf etdirdiyi reaktiv mühərrikli pilotsuz uçuş aparatı (PUA) prototipi olan YFQ-44A-nın ilk uçuş sınağını uğurla başa çatdırıb. Kokpitsiz bu platformanın sınağı Kaliforniyadakı poliqonda keçirilib. Bu test şirkətin, Pentaqonun gələcək münaqişələrə avtonom sistemlərlə hazırlaşmaq strategiyası çərçivəsində atdığı vacib bir addımdır. Anduril bu pilotsuz aparatı “sadiq köməkçi” (loyal wingman) kimi təqdim edir və o, görünüşcə kiçik ölçülü döyüş təyyarəsinə bənzəyir.

Uçuş sınağı yarı-avtonom rejimdə həyata keçirilsə də, Anduril şirkətinin mühəndislik meneceri Ceyzon Levin sistemin imkanlarını izah etdi. O bildirdi ki, bu təyyarə uçuş nəzarətini və mühərrik tənzimləmələrini heç bir insan müdaxiləsi olmadan idarə edə bilir. Ehtiyac olduqda, platforma tək bir əmrlə eniş etmə qabiliyyətinə də malikdir. Şirkət bu xüsusi platformanı sıfırdan dizayn edərək cəmi 556 gün, yəni iki ildən az müddətdə uçuş sınağına hazır vəziyyətə gətirdiyini elan etdi. Bu sürətli nəticə, ABŞ HHQ-nin ötən ildən bəri davam etdirdiyi Əməkdaşlıq Edən Döyüş Təyyarəsi (CCA) proqramında tətbiq edilən yüksək rəqabətli prosesin birbaşa təzahürüdür.

CCA proqramı, ABŞ döyüş qüvvələrinin həm fəaliyyət məsafəsini, həm də döyüş effektivliyini artırmaq məqsədi güdür. Bu plan əsasında pilotsuz sistemlər gələcəkdə pilotlu döyüş təyyarələri ilə eyni vaxtda əməliyyatlarda iştirak edəcək. Rəsmi məlumatlara görə, ABŞ süni intellektlə işləyən, ən azı 1000 ədəd yarı-avtonom pilotsuz təyyarədən ibarət böyük bir donanma qurmağı planlaşdırır. Bu avtonom donanma hal-hazırda istifadədə olan F-22 və F-35 kimi döyüş təyyarələri, eləcə də altıncı nəsil pilotlu F-47 kimi gələcək döyüş təyyarələri ilə birlikdə fəaliyyət göstərəcək.

YFQ-44A modelinin ilk uğurlu uçuşu, ABŞ-ın planlaşdırdığı bu geniş miqyaslı avtonom döyüş dronları parkının təməlini qoyur. Anduril bu istiqamətdə çalışmalarını davam etdirir. Şirkət, “sadiq köməkçi” prototiplərinin inkişafı üçün 2024-cü ilin aprel ayında General Atomics (GA) ilə əməkdaşlıq müqaviləsi imzalamışdı. Qeyd etmək lazımdır ki, General Atomics daha əvvəl özünün CCA platforması olan YFQ-42A-nı yarı-avtonom rejimdə sınaqdan keçirdiyini rəsmi olaraq bəyan etmişdi. Bu sınaqlar gələcəyin aviasiyasında pilotsuz sistemlərin dominant rol alacağını göstərir.