Türkiyədə Qadınlar üçün Məcburi Hərbi Xidmət: Son Təklif Nədir və Qərar Var Mı?

Türkiyə Böyük Millət Məclisinə (TBMM) təqdim edilmiş yeni bir müraciət, "Qadınlara hərbi xidmət məcburi gətiriləcəkmi?" sualını yenidən ölkə gündəminə gətirdi. Qadınların da kişilər kimi hərbi xidmət keçməsini nəzərdə tutan bu təklif cəmiyyətdə geniş maraq və mübahisələrə səbəb oldu. Lakin bu məsələdə hələlik rəsmi və qəti bir qərarın olub-olmadığı hər kəs üçün merak mövzusu olaraq qalır. Hazırkı vəziyyətdə qadınlar üçün məcburi hərbi xidmət sistemi yoxdur, çünki mövcud əsgərlik sistemi yalnız kişi vətəndaşları əhatə edir. Bu müraciətin TBMM Ərizə Komissiyasına verilməsi, qadın əsgərliyinin zəruriliyi haqqında fərziyyələrin yayılmasına səbəb olsa da, indiki mərhələdə qadınların məcburi xidmətə cəlb edilməsi qanuni bir tələb deyil.

Bəs iddialar niyə ortaya çıxdı? Qadınlara məcburi hərbi xidmət müzakirələri, bir vətəndaşın TBMM Ərizə Komissiyasına rəsmi müraciət etməsi ilə başladı. Müraciətdə Konstitusiyadakı bərabərlik prinsipinə əsaslanaraq, qadınların da kişilərlə bərabər şəkildə hərbi xidmətdə iştirak etməsi müdafiə edilmişdi. Bu təklif sosial mediada və ictimaiyyətdə sürətlə yayıldı və məhz buna görə də "Qadınlar üçün hərbi xidmət məcburi olacaqmı?" sualı gündəmə gəldi. Unutmaq olmaz ki, bu müraciət sadəcə bir vətəndaşın irəli sürdüyü təklif və fikir tələbidir; o, hələ qanuniləşməyib və qüvvəyə minməyib. Türkiyə Silahlı Qüvvələrində (TSK) qadınlar subay (zabit) və ya gizir (astsubay) olaraq könüllü xidmət göstərə bilirlər, lakin məcburi hərbi mükəlləfiyyət onlara şamil edilmir.

Türkiyədə hərbi xidmətin ümumi müddəti əsgərliyin növündən və statusundan asılı olaraq dəyişir. Əsasən, sıravi (er) statuslu əsgərlər üçün baza xidmət müddəti təxminən altı aydır. Ehtiyat subaylar və ya mütəxəssis gizirlər kimi fərqli kateqoriyalarda bu müddət fərqli ola bilər. Qadınlar üçün məcburi xidmət olmadığından, bu məsələdə rəsmi bir əsgərlik müddəti təyin edilməyib. Ərizə Komissiyasının bu müraciətə baxması gözlənilir, lakin bu mərhələdə qadınların hərbi xidmətə çağırılması məcburi deyil. Əgər gələcəkdə məcburi hərbi mükəlləfiyyət qadınlar üçün qanuniləşərsə, xidmət müddəti qanuni tənzimləmələrlə müəyyən ediləcək və dəqiqləşdiriləcək.