Türkiyə Meşə Yanğınları ilə Mübarizədə: Nazir Yumaklı Açıqladı - İHA İstifadəsinə Görə Dünyada İkinciyik

Kənd Təsərrüfatı və Meşə Təsərrüfatı Naziri İbrahim Yumaklı, İstanbulda keçirilən “Meşə İnnovasiya Həftəsi” (IFIW) tədbirinin açılış mərasimində çıxış edərək ölkəsinin meşələrin mühafizəsi sahəsində əldə etdiyi nailiyyətlərdən bəhs edib. Nazir bildirdi ki, Türkiyə meşə yanğınlarına qarşı pilotsuz uçuş aparatlarından (İHA) istifadə etmədə Avropada birinci, dünyada isə ikinci ölkədir. Bu böyük irəliləyiş Türkiyənin meşələri qorumaq üçün texnologiyanın bütün imkanlarından necə istifadə etdiyinin göstəricisidir.

Bu əhəmiyyətli tədbir Meşə Ümumi İdarəsinin (OGM) koordinasiyası ilə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Meşə Forumu (UNFF) və Qida və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) ilə əməkdaşlıq çərçivəsində “Yaşıl Vətəndən Dünya Meşə Təsərrüfatına” mövzusu altında təşkil olunub. Proqrama nazir Yumaklı ilə yanaşı, Meşə Ümumi Müdiri Bəkir Karacabey, UNFF-nin direktoru Juliette BIAO və FAO təmsilçisi Nabil Gangi də daxil olmaqla, 75 ölkədən 30 beynəlxalq qurumun və 400-dən çox mütəxəssisin nümayəndəsi qatılmışdı. Nazir çıxışının ardından iştirakçılara və dəstəkçi şirkətlərə plaketlər təqdim edərək stendləri gəzmiş və məlumat almışdır.

Nazir Yumaklı, qlobal iqlim böhranının hazırkı dövrün ən əsas problemlərindən biri olduğunu vurğuladı. O, elmi məlumatlara əsaslanaraq, bu böhrandan ən çox təsirlənəcək bölgənin Aralıq dənizi hövzəsi olduğunu qeyd etdi. Türkiyə bu hövzənin mərkəzində yerləşdiyinə görə, iqlim dəyişikliyindən ciddi zərər görəcək ölkələrdən biridir. Sənaye inqilabından sonra orta temperatur artımı 1,2 dərəcəyə çatıb; quraq ərazilər hər on ildə altı faiz genişlənir. Bu gün dünya səthinin 41 faizi quraq ekosistemlərdən ibarətdir və içməli su ehtiyatlarının 30 faizi risk altındadır. Təəssüflə bildirildi ki, ölkədəki meşələrin 64 faizi yanğına son dərəcə həssas bölgələrdədir. Ən böyük problem isə odur ki, Türkiyədə baş verən meşə yanğınlarının 96 faizi birbaşa və ya dolayısı ilə insan amili ilə bağlıdır.

Yumaklı, meşələri “tariximizin ən güclü donanması” ilə qoruduqlarını bildirdi. Mübarizədə 25 min meşə işçisi və 133 minə yaxın könüllü iştirak edir. Yanğınlara qarşı müdaxilə sürəti çox yüksəkdir: 27 təyyarə, 105 helikopter və 6 mindən çox ixtisaslı quru nəqliyyat vasitəsi, 1700 müxtəlif nöqtədə yerləşdirilən bütün vasitələrlə birlikdə, yanğınlara orta hesabla 11 dəqiqə ərzində cavab verilir. Nazir həmçinin qeyd etdi ki, 2025-ci ilin statistikasına görə, OGM və əlaqədar qurumlarla birlikdə 7 mindən çox meşə yanğınının qarşısı alınıb. Bu miqyaslı mübarizə sayəsində, yanan meşə sahəsinin ümumi meşə sahəsinə nisbəti baxımından Türkiyə Avropada ikinci yerdədir. Bu, Türkiyənin meşə mühafizəsi sahəsindəki səylərinin konkret nəticəsidir.

Nazirin gələcəyə baxışı “Ağıllı Meşə İdarəetməsi”dir. Hədəf, ən yeni texnologiyalardan, ağıllı sensorlardan və avtonom həllərdən istifadə edərək meşə təsərrüfatını yüksəltməkdir. Qeyd olunan əsas inkişaflardan biri İHA-lara GSM baza stansiyalarının inteqrasiyasıdır ki, bu da onları fərqli fəlakətlərdə də istifadə etməyə imkan verəcək. İnkişaf etdirilən OTAĞ təyyarəsi yanğın idarəetməsi, xəritəçəkmə və nəzarət proseslərində strateji üstünlük verir. Ölkə daxilində 184-ü ağıllı olan, cəmi 776 sabit qüllə ilə meşələr 24 saat nəzarətdə saxlanılır. BMT mükafatlı yanğın simulyasiya sistemləri və avtomobilləri ən qısa yolla istiqamətləndirən Meşə Naviqasiya Sistemi kimi yeni həll yolları uğurla istifadəyə verilib. Bu işlər Türkiyəni davamlı və texnoloji dəstəkli meşəçilik sahəsində dünyada nümunə göstərilən bir ölkə səviyyəsinə qaldırıb. İqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə meşələrin ildə 8 milyard ton karbon qazını udduğunu bilərək, son 23 ildə 7,5 milyard ting və toxum torpaqla qovuşdurulub. BMT-nin məlumatına görə, bu göstəricilərlə Türkiyə ağacəkmə sahəsində Avropada lider, dünyada isə ilk 4 ölkə sırasındadır. Bu, yaşıl gələcəyə olan güclü öhdəliyin qlobal səviyyədə təsdiqidir.