ŞKTC Prezidenti Erhürman Cənubi Kiprə Həll Üçün 10 Təklif Səsləndirdi: Görüşün Əsas Detalları

Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinin (ŞKTC) Prezidenti Tufan Erhürman Cənubi Kipr Rum Administrasiyasının lideri Nikos Xristodulidis ilə görüşündə Adada həll şəraitinin yaranması üçün 10 maddədən ibarət təklif paketi təqdim etdiyini açıqlayıb. Erhürman, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) Baş Katibinin Xüsusi Nümayəndəsinin bufer zonasındakı iqamətgahında Xristodulidis ilə baş tutan görüşdən sonra mətbuat konfransı keçirdi. ŞKTC Prezidenti görüşün müsbət və səmimi bir şəraitdə keçdiyini vurğuladı. Görüş təxminən 1,5 saat davam edib; bu müddətin 1 saat 15 dəqiqəsi nümayəndə heyətləri səviyyəsində, 15 dəqiqəsi isə liderlərin təkbətək söhbəti şəklində reallaşmışdı.

Prezident Erhürman görüş zamanı hər iki tərəfin öz düşüncələrini çatdırmaq imkanı əldə etdiyini bildirdi. Lakin o qeyd etdi ki, tərəflər bir-birini diqqətlə dinləsələr də, qarşılıqlı fikir mübadiləsi aparılmayıb. BMT Baş Katibinin Kipr üzrə Fərdi Nümayəndəsi Maria Anqela Holqin dekabr ayında Erhürman və Xristodulidis ilə ayrıca görüşlər keçirdikdən sonra 3 tərəfli bir görüşün baş tutacağı gözlənilir. Liderlər nümayəndələrə lazım gələrsə görüşlər keçirmək üçün səlahiyyət veriblər. Onlar, həmçinin, əgər zərurət yaranarsa, dekabrın 5-dən əvvəl Erhürmanın Xristodulidis ilə birbaşa görüşməsi və ya telefonla əlaqə saxlaması barədə razılığa gəldilər.

Erhürman Kipr məsələsində hazırda həll atmosferinin olmadığını və bunun yaratılması üçün mühüm səy göstərilməsinin vacib olduğunu qeyd etdi. Bu şəraiti təmin etmək məqsədilə təklif olunan 10 maddə bu kimi məqamları əhatə edir: 1- Qarışıq nikahlardan doğulan uşaqların vətəndaşlıq hüquqları və onların cənuba keçid zamanı qarşılaşdığı problemlər. 2- Metehan keçid məntəqəsində kabin sayının üçə qaldırılması və hər kabində daimi işçinin təmin olunması. 3- Bostancı və Derinya keçid qapılarında hərəkət icazəsi verilməklə keçid prosedurlarının asanlaşdırılması. 4- 14 yaşdan kiçik uşaqların dostluq matçları keçirməsi üçün addımların atılması. 5- İtkin Şəxslər Komitəsinin fəaliyyətini dəstəkləmək üçün iki liderin komitəyə birgə ziyarət etməsi. 6- Əmlakla bağlı həbslərin və məhkəmə proseslərinin ümumi prosesə mənfi təsirini aradan qaldırmaq üçün tədbirlər görülməsi. 7- Hellim pendiri üçün Parisdə yerləşən Bureau Veritas təşkilatının səlahiyyətləndirilməsi və yeni texniki komitənin yaradılması. 8- Aİ Uyğunlaşma Komitəsinin yenidən qurulması. 9- İki tərəfin təhlükəsizlik qüvvələri arasında kommunikasiya kanalının yaradılması. 10- Metehandakı bufer zonasında yolun genişləndirilməsi işlərinin başlanğıcında iki liderin birgə iştirak etməsi.

Prezident Erhürman, bu təkliflərin arxasınca, Kipr probleminin hərtərəfli həllinə dair əlavə 4 maddəlik təklifi də paylaşdığını qeyd etdi. O, 5+1 formatlı toplantıya "boş" getmək istəmədiklərinə diqqət çəkdi. Lider, Cenevrə və Nyu-Yorkdakı kimi nəticəsiz qalmağı arzulamadığını bildirdi. Erhürman görüşün seçkidən əvvəl açıqlansa da, onların buraya müəyyən irəliləyişlər əldə edərək getməyi hədəflədiklərini söylədi. Diplomatik qaydalara əsasən, ilk görüşdə qarşılıqlı cavab verməyin düzgün olmadığını deyən Erhürman, gələcək danışıqlar masasında ittiham oyununa girməyəcəyini, lakin itkin şəxslər, bayraq yandırma və hərbi hadisələr kimi vacib məsələlərdə lazımi tənqidləri irəli sürəcəyini ifadə etdi. O əlavə etdi ki, danışıqlara başlamaq üçün müəyyən etdikləri 4 maddə Annan Hesabatı, Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələri və BMT Baş Katibi Antonio Quterreşin açıqlamalarına istinad edir.