Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətində Səlahiyyət Dəyişikliyi: Tufan Erhürman Federasiyanı, yoxsa İki Dövlətli Həlli Dəstəkləyir?

Şimali Kipr Türk Cümhuriyyəti (ŞKTC) Yüksək Seçki Qurumu (YSQ) rəsmi olmayan nəticələrə əsasən, prezident seçkilərini Cümhuriyyətçi Türk Partiyasının (CTP) sədri Tufan Erhürmanın qazandığını elan etdi. Erhürman, seçki nəticələri açıqlandıqdan sonra verdiyi ilk bəyanatda, xarici siyasət məsələlərinin Türkiyə ilə sıx məsləhətləşmələr əsasında aparılacağını və bu barədə heç kimdə şübhə yaranmamasını vurğuladı. Bu qələbə ilə ŞKTC-nin xarici siyasi kursu diqqət mərkəzinə çevrildi. Əsas müzakirə mövzusu isə yeni prezidentin Kipr üçün hansı həll yolunu təklif etməsi idi: Federasiya modelini, yoxsa Ərsin Tatarın müdafiə etdiyi iki dövlətli həlli?

Kipr Türk siyasi həyatının tanınmış simalarından olan Tufan Erhürman adanın gələcəyi üçün federasiya modelini üstün tutur. CTP rəhbəri bildirir ki, prezident seçildikdən sonra Kipr Cümhuriyyəti ilə rəsmi danışıqlara yenidən başlanılacaq. O, həmçinin, xarici siyasətə dair qərarlar qəbul edərkən Türkiyə ilə daima əlaqədə olacağını və məsləhətləşmələr aparacağını qeyd edib. Erhürman federasiyanın tərəfdarı olsa da, iki dövlətli həll modelini tənqid edir. O, bu modelin Kipr türklərinin hazırkı iqtisadi və siyasi təcridini sonlandırmaq baxımından realist bir seçim olmadığını müdafiə edir. Qeyd edək ki, o, Ərsin Tatardan əvvəl Baş nazir vəzifəsində işləyib, lakin 2020-ci il seçkilərində 21,67 faiz səs toplayaraq ikinci tura yüksələ bilməmişdi.

Erhürmanın federasiya yanaşmasına Kipr Türk cəmiyyətinin münasibəti fərqli rəqəmlərlə ifadə olunur. Aparılmış sorğulara görə, “Federasiyanı dəstəkləyirsinizmi?” sualına cavab verənlərin 41,2 faizi "bəli" deyərkən, 58,8 faizi bu modelin əleyhinə olduğunu göstərib. Bu nəticələr federasiya ideyasının cəmiyyətdə məhdud dəstək tapdığını ortaya qoyur. Yeni prezidentin rəqibi, sabiq prezident namizədi Ərsin Tatar isə Kipr üçün iki dövlətli həlli müdafiə edirdi. Həmin sorğularda iştirak edən seçicilərin 58,9 faizi iki dövlətli həllə tərəfdar olduğunu, 41,1 faizi isə federasiya tərəfində yer aldığını bildirmişdi. Beləliklə, Tufan Erhürman və Ərsin Tatarın problemə baxışları kəskin şəkildə fərqlənir.

Kipr Türk cəmiyyəti iki fərqli gələcək modeli arasında parçalanmış vəziyyətdə qalır. Tufan Erhürmanın müdafiə etdiyi federasiya və Ərsin Tatarın tərəfdarı olduğu iki dövlətli həll yolu, adanın siyasi taleyini müəyyənləşdirən əsas qütblərdir. Yeni prezidentin seçilməsi ilə ŞKTC-nin xarici siyasəti və beynəlxalq danışıqlar prosesi üçün mühüm bir mərhələ başlayır.