Qəzzada Təhsil Həyatı Bərpa Olunur: Məktəblər Dağıdılıb, Şagirdlər Yerdə Oturur

İsrailin iki il ərzində Qəzzada apardığı hərbi əməliyyatlar nəticəsində təhsildən məhrum qalan Fələstinli şagirdlər, atəşkəs qüvvəyə mindikdən sonra məktəblərinə qayıtmağa başlayıblar. İsrailin hücumlarının ən dağıdıcı aspektlərindən biri məhz təhsil sistemini hədəf alan sistematik basqınlar idi. Konseptual olaraq 2009-cu ildə ortaya atılan və təhsilin məhvi mənasını verən "edusid" (educide) siyasəti, 8 oktyabr 2023-cü il tarixindən sonra Qəzzada böyük miqyasda tətbiq edildi. İsrail yerlə yeksan etdiyi məktəb və universitetlərlə bütöv bir nəsli bilikdən kənar saxladı. 10 oktyabrda atəşkəs qüvvəyə mindikdən sonra, çox məhdud imkanlara baxmayaraq, məktəblərdə yenidən dərs zəngi səsləndi və fələstinli şagirdlər təhsillərinə qaldıqları yerdən davam etməyə çalışırlar.

Qəzzanın şərq hissəsində yerləşən və tarixi 700 il əvvələ, Əyyubilər dövrünə uzanan yeganə məktəb olan Əl-Kəmaliyyə Məktəbi də qapılarını şagirdlərin üzünə açıb. 1970-ci illərə qədər məktəb kimi istifadə edilən, lakin sonradan funksiyasını itirən bu tarixi bina, ətrafdakı əksər məktəblərin dağıdılması səbəbindən yenidən fəaliyyətə keçmək məcburiyyətində qalıb. Daşdan tikilmiş bina cəmi dörd kiçik sinif otağından ibarətdir. Təxminən iki həftə əvvəl burada ibtidai və lisey səviyyəsində səhər və günorta növbələri ilə dərslərə başlanılıb. Ancaq məhdudiyyətlər çoxdur: məkanın kiçikliyi və tələbatın yüksək olması səbəbindən məktəb yalnız 300 şagirdi qəbul edə bilir.

Kəmaliyyə Məktəbinin direktoru Fayidə Əbdülkərim əl-İssi bildirir ki, iki il çəkən hücumlarda Qəzzadakı məktəblərin çoxu məhv edilib və şagirdlərin təhsilə böyük ehtiyacı var. Əl-İssi qeyd edir ki, onlar çox sadə və məhdud vasitələrlə işləyirlər, hətta əsas inventar belə yoxdur, uşaqlar yerdə otururlar. Buna baxmayaraq, ailələrin israrlı qətiyyəti sayəsində məktəbi yenidən açmağa nail olublar. Hal-hazırda 1-ci sinifdən 4-cü sinfə qədər ibtidai təhsil, həmçinin 11-ci və 12-ci siniflər üzrə lisey təhsili verilir. Direktorun sözlərinə görə, çox sayda valideyn uşaqlarını qeydiyyatdan keçirmək istəsə də, cəmi 150 ibtidai və 150 lisey şagirdi olmaqla, 300 nəfərlik kvota ilə məhdudlaşırlar. Issi, yerli icmaya müraciət edərək, məktəbin həyətində təhsil çadırlarının qurulmasını, həmçinin yazı ləvazimatları və stulların təmin edilməsini xahiş edib.

Təhsilin iki yarım ilə yaxın dayanması şagirdlərin bilik səviyyəsində ciddi geriləmələrə səbəb olub. Əl-İssi xəbərdarlıq edir ki, uşaqlar demək olar ki, oxumaq və yazmağı unudublar. Məsələn, indi 4-cü sinifdə olan uşaq müharibə başlayanda cəmi bir ay dərs görmüş 1-ci sinif şagirdi idi. Buna görə də müəllimlər şagirdləri tamamilə təməldən öyrətməyə məcburdurlar. Direktor vurğulayır ki, təhsildən iki il kənar qalan şagirdlər çox həvəslidirlər, çünki Fələstin cəmiyyəti dünyada ən yüksək təhsil səviyyəsinə malik cəmiyyətlərdən biridir: "Biliklərimiz bizim sərmayəmizdir." Övladlarını qeydiyyatdan keçirə bilməyən ana Aişə Lubbad isə uşaqlarının üç ildir ki, üz-üzə təhsildən kənar qaldığını söyləyib. O, məktəblərin təmirini və ya zərurət halında çadırlarda belə dərs keçirilməsini tələb edir. Lubbad qeyd edib ki, yer qıtlığı dərslərin səhər-günorta növbələrinə bölünməsinə və dərs saatlarının qısalmasına səbəb olub; əvvəlki yeddi saatlıq dərslər indi iki saat ərzində cəmləşdirilir. Aişə Lubbad sözlərini belə bitirib: "Yolların bərpasını, məktəblərin açılmasını və uşaqlarımızın partalara əyləşib təhsillərinə qayıtmasını tələb edirik. Bu, üçüncü il oldu, həqiqətən yorulduq. Bu qədər savadsızlıq bəsdir." Dördüncü sinif şagirdi Səlva Attal isə yalnız dərslərin keçirildiyi bu mühitdə oyun meydançalarının və köhnə məktəblərindəki tənəffüslərin çatışmazlığından şikayət edib.