Dünya Bankından Həyəcan Təbili: Hər İl 324 Milyard Kubmetr Şirin Su İtkiyə Gedir

Dünya Bankı (DB) hər il nəhəng miqdarda – 324 milyard kubmetr şirin su itkisinin baş verdiyini açıqlayıb. Bank bildirir ki, bu itirilən su həcmi il ərzində 280 milyon insanın ehtiyacını ödəməyə kifayət edərdi. Bankın yaydığı məlumatda, “Qlobal Su Monitorinqi Hesabatı”nın ilk nəşrinin “Quruyan Qitələr: Ümumi Gələcəyimiz üçün Təhlükə” başlığı altında dərc olunduğu qeyd edilir. Bu hesabat qlobal miqyasda su resurslarının tükənməsi ilə bağlı çox ciddi problemləri ortaya qoyur və idarəetmədəki çatışmazlıqlara diqqət çəkir.

Hesabatda qeyd olunur ki, bu böyük itkilərə səbəb quraqlığın şiddətlənməsi, düzgün olmayan qiymət siyasəti, zəif koordinasiya, meşəsizləşmə, sulu sahələrin məhv edilməsi və həddən artıq suvarma kimi davamlı olmayan torpaq və su idarəçiliyi təcrübələridir. Məlumatda vurğulanır ki, qlobal su istifadəsi 2000-ci ildən bəri 25% artıb. Bu artımın üçdə bir hissəsinin onsuz da quraq olan bölgələrdə qeydə alınması vəziyyəti daha da pisləşdirir. Su istifadəsi ilə bağlı artan təzyiq, qlobal iqlim dəyişikliyinin təsirləri ilə birləşərək, bir çox regionda təhlükəli vəziyyət yaradır.

Şirin su çatışmazlığı problemi Mərkəzi Amerika, Şərqi Avropanın böyük hissəsi və Şimali Hindistan kimi bölgələri əhatə edir. Tarixən su ehtiyatları ilə zəngin olan, lakin hazırda sürətli kənd təsərrüfatı, sənaye və şəhər inkişafı yaşanan Cənub-Şərqi Braziliya kimi yerlərdə də su qıtlığı müşahidə edilir. Hesabatda xüsusi olaraq qeyd edilir ki, Saxaraaltı Afrikada quraqlıqlar hər il 600 mindən 900 min nəfərə qədər insanın işsiz qalmasına gətirib çıxarır. Bu təsir qadınlara, yaşlılara, torpaqsız fermerlərə və aşağı ixtisaslı işçilərə qeyri-mütənasib şəkildə daha çox zərbə vurur.

Son iyirmi ildə dünya üzrə daha çox su sərf edən məhsulların yetişdirilməsinə doğru bir meyl yaranıb. Səmərəsizliklə birləşən bu struktur dəyişikliyi, onsuz da su sıxıntısı çəkən ölkələrdə su tələbatını daha da artırır. Dünya Bankı bu problemi həll etmək üçün üç əsas istiqamətdə təcili addımların atılmasını zəruri sayır. Birincisi, texnologiyalar, tənzimləmələr və ictimai məlumatlandırma vasitəsilə su tələbatının daha səmərəli idarə olunmasıdır. İkincisi, təkrar istifadə, dəniz suyunun təmizlənməsi (duzsuzlaşdırma) və yığılma sistemlərinin yaxşılaşdırılması yolu ilə alternativ su təminatı artırılmalıdır. Üçüncüsü isə sektorlar və bölgələr arasında su ehtiyatlarının ədalətli və təsirli şəkildə bölüşdürülməsi təmin edilməlidir.