5 Noyabrda müşahidə ediləcək 2025-ci ilin ən böyük "Qunduz Super Ayı": Nə zaman və necə görünəcək?

Qarşıdan gələn gecə müşahidə olunacaq bədirlənmiş ay, 2025-ci ilin ən böyük və ən parlaq Super Ayı hesab edilir. Xalq arasında bu təbiət hadisəsi ənənəvi olaraq "Qunduz Super Ayı" adı ilə tanınır. Bu astronomik hadisə Ayın öz orbitində Yer kürəsinə ən yaxın məsafədə olduğu vaxtda bədirlənmə mərhələsinə düşməsi nəticəsində ortaya çıxır. Bəs, bəzi mənbələrdə adı çəkilən Ay tutulması nə vaxt baş verəcək və bu Super Ay Azərbaycandan və Türkiyədən necə görünəcək?

Noyabrın 5-nə keçən gecə Ay Yerə təxminən 356 min 980 kilometr yaxınlaşacaq. Bu yaxınlaşma son illərin ən təsirli bədirlənmiş aylarından birinə səbəb olacaq. Qeyd olunan bu məsafə 2019-cu ilin fevral ayından bəri qeydə alınan ən yaxın bədirlənmiş ay məsafəsi kimi yadda qalacaq. Ay bu mövqeyə çatanda, adi haldan nəzərəçarpacaq dərəcədə daha böyük və daha parlaq şəkildə görünəcək. Göy üzü həvəskarları üçün 5 Noyabr gecəsi ilin ən təsirli mənzərələrindən birini təqdim edəcək.

Ayın Yerin ətrafındakı orbiti tam dairəvi deyil, oval (elliptik) formaya malikdir. Məhz buna görə də, Ay bəzi dövrlərdə Yerə daha yaxın mövqeyə (perigey), bəzi dövrlərdə isə daha uzaq nöqtəyə (apogey) çatır. Əgər Ayın bu yaxın mövqeyi bədirlənmiş ay və ya yeni ay mərhələsinə təsadüf edirsə, bu təbiət hadisəsi "super ay" adını alır. Astronomiya mütəxəssisləri bu göy cismini müşahidə etmək üçün ən yaxşı zamanın Günəş batdıqdan dərhal sonra, Ayın üfüq xəttindən yeni qalxdığı an olduğunu bildirirlər. Bu zaman Ay daha böyük və isti, qızılı çalarlarda görünür. Teleskop, durbin və ya fotoqrafiya avadanlığı olanlar üçün bu gecə əla fürsət sayılır.

Noyabr ayında müşahidə edilən bədirlənmiş aya ənənəvi olaraq "Qunduz Ayı" deyilir. Bu ad Şimali Amerikada qış hazırlıqlarının başladığı, qunduzların öz bəndlərini möhkəmləndirdiyi dövrlə əlaqələndirilir. Bu illki bədirlənmiş ay eyni zamanda Yerə ən yaxın vəziyyətdə baş verdiyi üçün ona "Qunduz Super Ayı" adı verilib. Elm adamları vurğulayırlar ki, "Qunduz Super Ayı" 2025-ci ilin ən parlaq və ən göz oxşayan bədirlənmiş ayı olacaq. Bu möhtəşəm səma hadisəsini qaçıranlar üçün növbəti super ay dekabr ayında müşahidə edilə biləcək. Lakin həmin dövrdə Ay Yerə bir qədər daha uzaq olacaq və bu səbəbdən "Soyuq Super Ay" adlandırılacaq.