ABŞ-Çin Gərginliyi Səbəbindən Avropa Avtomobil Sektorunda Yeni Çip Böhranı Başlaya Bilər

Qlobal siyasi gərginliklər Avropanın avtomobil istehsalçıları üçün yeni tədarük böhranı riski yaradıb. Bu vəziyyət, ABŞ-ın tələbi ilə Niderlandın Çin çip istehsalçısı "Nexperia"nı ələ keçirməsi nəticəsində ortaya çıxıb. Çin buna cavab olaraq Avropaya çip tədarükünü dayandırıb. Analitiklər bu addımın pandemiyanın ilk dövründə yaşanan tədarük problemlərinə bənzər bir vəziyyətə yol aça biləcəyindən narahatdırlar.

Niderlandda baş verən sürpriz hadisənin ABŞ və Çin arasındakı ticarət müharibəsi ilə əlaqəli olduğu və qərarın Donald Trampın təşəbbüsü ilə verildiyi bildirilir. Lakin bu hərəkət Avropa avtomobil sektoru üçün həlledici təchizat zəncirində ciddi pozulmaya səbəb olub. Çin hökuməti qısa müddət sonra "Nexperia"nın Avropaya çip tədarükünü qadağan etdi. Bu şirkət avtomobil elektronikası üçün həyati əhəmiyyət daşıyır, çünki tranzistorlar və diodlar kimi əsas komponentlərin qlobal istehsal bazarının 40%-nə nəzarət edir. Şirkətin məhsulları BMW, Toyota və Mercedes-Benz kimi böyük avtomobil markalarının nəqliyyat vasitələrində istifadə olunur.

Belə bir vacib təchizatçının Avropaya ixracatı dayandırması qitənin avtomobil istehsalçıları üçün ciddi bir böhranın yaxınlaşdığını göstərir. Hazırkı ehtiyatların yalnız bir neçə həftəyə yetəcəyi təxmin edilir. Buna görə də, Avropa istehsalçıları dərhal alternativ tədarükçülər axtarışına başlayıblar. "General Motors", "Volkswagen" və "Toyota" kimi nəhəng şirkətlər istehsalın dayanmaması üçün müxtəlif təchizatçılarla danışıqlar aparır, bəzi şirkətlər isə Avropadakı istehsal planlarını yenidən qururlar.

Alternativ tədarükçülərin qısa müddətdə bu problemi tam həll etməsi asan deyil. Avtomobil şirkətləri pandemiyanın çip böhranı dövründə tətbiq edilən "müharibə otağı" metodlarını yenidən istifadə edirlər; hər gün logistika iclasları keçirilir, tədarükçülərlə müzakirələr aparılır və fövqəladə hallar planları hazırlanır. Avropa Avtomobil İstehsalçıları Assosiasiyası (ACEA) xəbərdarlıq edir ki, əgər tezliklə bir həll yolu tapılmazsa, avtomobil istehsalının dayandırılması qaçılmaz olacaq. Problemin uzun sürməsi böhranın təsirini birbaşa istehlakçılar üzərində hiss etdirəcək. İstehsalatdakı fasilələr çatdırılma müddətlərini uzadacaq və ümumi xərcləri artıracaq. Həmçinin, elektron komponentlərin çatışmazlığı səbəbindən ehtiyat hissələri və texniki xidmət prosesləri zərər görə bilər, nəticədə xidmət vaxtı uzanar və bəzi təmir işləri ciddi şəkildə ləngiyər.