AİHM Qərarı Qətiləşdi: Selahəddin Dəmirtaşın Azadlığa Buraxılması Üçün Məhkəməyə Müraciət Edildi

Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin (AİHM) Selahəddin Dəmirtaşla bağlı insan hüquqları pozuntusu barədə verdiyi qərarın qətiləşməsindən sonra, siyasi xadimin vəkilləri onun azadlığa buraxılması tələbi ilə apellyasiya instansiyasına müraciət ediblər. Türkiyənin AİHM-in 8 iyul 2025-ci il tarixli son pozuntu qərarına etirazı rədd edildiyi üçün bu qərar dünən rəsmi olaraq qüvvəyə minib. Dəmirtaşın vəkili Mahsuni Kahraman bildirib ki, "Bu səhər Ankara Regional Məhkəməsinin 22-ci Cəza Kollegiyasına təxliyə (azadlığa buraxılma) ərizəsi təqdim etdik." Bu müraciət, doqquz ildir həbsdə olan Dəmirtaşın taleyinin yenidən müzakirəyə çıxarılması deməkdir.

Vəkil Mahsuni Kahraman müraciətin məhkəmədə yarada biləcəyi hüquqi ssenariləri izah edib. O qeyd edir ki, apellyasiya kollegiyasının (İstinaf Dairəsi) qarşısında iki əsas seçim var. Birinci seçim, qətiləşən AİHM qərarına əsaslanaraq, cənab Dəmirtaşı və digər həbsdə olan siyasətçiləri dərhal azad etməkdir. İkinci seçim isə, vaxt itirmədən, işin mahiyyətini araşdırmağa başlamaqdır. İş sənədləri onsuz da apellyasiya araşdırması üçün bu kollegiyadadır. Kollegiya sadəcə AİHM qərarını əsas götürərək qərar verə bilər, digər tərəfdən isə, işin əsasını tədqiq edib və AİHM qərarını nəzərə alaraq bir azadlığa buraxılma qərarı çıxara bilər. Həmçinin, məhkəmə hökmün ləğvi və ya aradan qaldırılması barədə də qərar verə bilər.

Selahəddin Dəmirtaşın həbsxana tarixi 9 ilə yaxındır. O, Diyarbəkir Respublika Baş Prokurorluğunun tələbi ilə 4 noyabr 2016-cı ildə həbs olunub. İlkin ittihamlar silahlı terror təşkilatına üzvlük və xalqı cinayət törətməyə açıq şəkildə təhrik etmək idi. Sonrakı dövrlərdə ona qarşı açılan fərqli işlərdə Dəmirtaş Türkiyənin müxtəlif əyalətlərində mühakimə edilib. Bu işlərdən biri üzrə, İstanbul 26-cı Ağır Cəza Məhkəməsi tərəfindən terror təşkilatının təbliğatı ittihamından verilən 4 il 8 aylıq həbs cəzası qətiləşmişdi. Onun hazırda həbsdə qalmasının əsas səbəbi, 6-8 oktyabr 2014-cü il hadisələri ilə bağlı "Kobani işi" kimi tanınan davadır.

Kobani davasında 108 müttəhim arasında olan Selahəddin Dəmirtaş, Ankara 22-ci Ağır Cəza Məhkəməsi tərəfindən 16 may 2024-cü ildə 42 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib. Bu hökmün əsaslandırılmış qərarı 25 iyun 2025-ci ildə açıqlanıb və iş sənədləri 24 sentyabr 2025-ci ildə Ankara Regional Məhkəməsinin 22-ci Cəza Kollegiyasına göndərilib. AİHM isə Edirne F Tipi Cəzaevində saxlanılan Dəmirtaşın həbsinin hüquq pozuntusu olduğuna dair 2018, 2020 və 2025-ci illərdə üç ayrı qərar verib. Məhkəmə ən son qərarında, 2019-cu ildə verilmiş həbs qərarının "hüquqi əsaslara dayanmadığını" və əsasən "siyasi bir məqsəd daşıdığını" vurğulamışdı. Bu tarixi AİHM qərarının qətiləşməsi, Dəmirtaşın azad edilməsi prosesində həlledici addım sayılır.