Ermənistanın regionda növbəti cəhdi - İrəvan, yoxsa Bakı?

Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan növbəti “3+3” formatında toplantının ya Ermənistanda, ya da Azərbaycanda keçiriləcəyini bəyan edib. Bu açıqlama regionda diplomatik dinamikanın yeni bir mərhələyə qədəm qoyduğunu göstərir. “3+3” əməkdaşlıq platforması Cənubi Qafqazda yaranmış yeni siyasi reallıqlar fonunda mühüm format kimi formalaşır. Bu mexanizm Azərbaycan, Ermənistan, Gürcüstan, eləcə də regionun üç böyük qonşusu – Türkiyə, Rusiya və İran arasında qarşılıqlı dialoqu nəzərdə tutur.

Millət vəkili Elçin Mirzəbəyli bildirib ki, bu platforma 2020-ci ildə Vətən müharibəsindən sonra Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə gündəmə gətirilib. Əsas məqsəd Cənubi Qafqazda münaqişə dövrünü geridə qoymaq, iqtisadi və nəqliyyat əlaqələrini bərpa etmək, qarşılıqlı etimadı gücləndirmək və regional təhlükəsizliyi təmin etməkdir. Növbəti toplantının əsas məqsədi postmünaqişə dövründə əməkdaşlığı dərinləşdirmək, sülh və sabitlik prosesini institusional səviyyəyə qaldırmaq, həmçinin regional iqtisadi inteqrasiyanın hüquqi və praktiki mexanizmlərini müəyyənləşdirməkdir.

Toplantının gündəliyində bir sıra əsas məsələlər yer alır. Birincisi, regionun nəqliyyat-kommunikasiya xətlərinin açılması və yeni tranzit layihələrinin reallaşması ilə bağlı konkret addımların razılaşdırılmasıdır. Bu prosesin strateji mərkəzində xüsusilə Zəngəzur dəhlizi və digər logistik marşrutlar dayanır. İkincisi, regional təhlükəsizlik məsələlərinin koordinasiyası önə çıxır; burada Cənubi Qafqazda sabitliyin xarici təsirlərsiz, məhz regional ölkələrin iradəsi ilə qorunması prinsipi əsas götürülür. Üçüncüsü, tərəflər arasında etimadın bərpası və qarşılıqlı diplomatik münasibətlərin normallaşması məqsədi güdülür. Bu addımlar regional münasibətlərin daha sağlam zəmində inkişaf etməsinə şərait yaradır.

Ermənistanın toplantıya ev sahibliyi etmək istəyi bir neçə siyasi və psixoloji mesaj daşıyır. Bu, ilk növbədə, İrəvanın 2020-ci il məğlubiyyətindən sonra formalaşmış mənfi imicini dəyişmək və özünü prosesin kənar müşahidəçisi deyil, “bərabərhüquqlu iştirakçısı” kimi təqdim etmək cəhdidir. Bu təşəbbüs həm də Rusiya və İran qarşısında balanslı mövqe nümayiş etdirmək niyyəti güdür. Deputat qeyd edir ki, Ermənistanın bu addımı Bakıya dolayı mesaj kimi dəyərləndirilə bilər; bu, sülhə doğru addım imicini formalaşdırmaq və yeni dialoq imkanları yaratmaq cəhdidir. Lakin bu cəhdin səmimiliyi yalnız gələcək praktik addımlarla sübut ediləcək.

Toplantının harada keçirilməsi məsələsi həm siyasi, həm də simvolik məna daşıyır. Əgər İrəvan ev sahibliyi edərsə, bu, ölkənin sülhə və əməkdaşlığa nə dərəcədə hazır olduğunu göstərən real sınaq olacaq. Əgər Ermənistan hələ də dağıdıcı mövqedən çıxış etsə, bu təşəbbüs sadəcə görüntü xarakteri daşıyacaq. Toplantının Bakıda keçirilməsi isə siyasi və praktik baxımdan daha məntiqli hesab edilir. Azərbaycan regionda sabitliyin və inkişafın əsas təminatçısı olduğunu sübut edib. Bakının ev sahibliyi formatı real əməkdaşlıq və praqmatik nəticələr əldə etmək üçün daha səmərəli olardı. Bu, həm də Azərbaycanın "Qafqazda münaqişə yox, əməkdaşlıq dövrü başlayır" tezisini praktik müstəviyə daşıyardı. “3+3” formatında növbəti toplantı postmünaqişə dövrünün siyasi göstəricisi olacaq və İrəvanın səmimiliyi atacağı konkret addımlarla ölçüləcək.