Bu şəxslər metro və avtobusdan pulsuz istifadə edə bilər

Milli Məclisin deputatı Elçin Mirzəbəylinin sözlərinə görə, Azərbaycanda tələbələr və pensiyaçılar üçün ictimai nəqliyyatda tam pulsuz sistem tətbiq etmək yaxın gələcəkdə real deyil, lakin mərhələli və hədəflənmiş endirim mexanizmlərinin işlənməsi mümkün və məqsədəuyğundur.

Deputat qeyd edib ki, ölkədə sosial siyasətin əsas hədəflərindən biri əhalinin həssas təbəqələrinin həyat keyfiyyətini artırmaq və sosial ədaləti təmin etməkdir. Buna görə də, pensiyaçılar və tələbələr üçün ictimai nəqliyyatda güzəştlər məsələsinin gündəmə gəlməsi təbii qarşılanmalıdır. Hazırda nə metroda, nə də avtobuslarda bu həssas qruplar üçün universal endirim və ya pulsuz gediş sistemi mövcuddur. Dövlət Sosial Müdafiə Fondu pensiya kartları vasitəsilə bəzi ticarət sahələrində güzəştlər təklif etsə də, bu imtiyazlar hələ ki, ictimai nəqliyyata aid edilmir. Beləliklə, sosial rifahın artırılması üçün yalnız əməkhaqqı və pensiyaları qaldırmaq deyil, həm də gündəlik xərclərin azaldılması, o cümlədən nəqliyyat xərclərinin aşağı salınması lazımdır.

E. Mirzəbəyli bu məsələdə dünyanın bir sıra ölkələrindəki təcrübələri misal çəkib. O, bildirib ki, məsələn, Türkiyədə 65 yaşdan yuxarı vətəndaşlar "Yaşlı Kart" sistemi sayəsində ictimai nəqliyyatdan pulsuz istifadə edirlər. Bu model dövlət subsidiyaları və yerli büdcə dəstəyi ilə maliyyələşdirilir. Lüksemburq isə daha irəli gedərək ölkə boyu ictimai nəqliyyatı tamamilə pulsuz edib. Azərbaycan üçün əsas nəticə odur ki, tam pulsuz sistem mümkün olmasa da, hədəflənmiş endirim mexanizmləri işləyə bilər. Deputatın sözlərinə görə, tələbə kartlarının bu sistemə inteqrasiyası ilə bağlı pilot işlər artıq aparılır. Bu, tələbələr üçün endirimli tariflərin tətbiqini yaxın gələcəkdə texniki cəhətdən reallaşdırır. Ölkədə mövcud olan "BakıKart" sistemi vahid ödəniş platforması kimi sosial qruplar üçün fərqli tarifləri tətbiq etməyə tam imkan verir. Eyni mexanizm pensiyaçılara da şamil oluna bilər. Bunun üçün Dövlət Sosial Müdafiə Fondu ilə "BakıKart" operatoru arasında məlumat mübadiləsi qurulmalıdır ki, pensiya kartları gediş haqqı kartı kimi tanınsın və vətəndaşlar avtomatik güzəşt əldə etsinlər.

İctimai nəqliyyatda güzəştlər tətbiq etmək yalnız sosial deyil, həm də ciddi maliyyə planlaşdırması tələb edən iqtisadi bir məsələdir. Tam pulsuz nəqliyyat sistemi dövlət büdcəsinə əlavə yük gətirər. Lakin güzəştlərin maliyyələşdirilməsi üçün alternativ mənbələr tapmaq mümkündür. Elçin Mirzəbəyli təklif edir ki, Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyinin (AYNA) parklanma sistemindən əldə etdiyi gəlirlərin müəyyən bir hissəsi sosial güzəşt proqramlarının maliyyələşdirilməsinə yönəldilsin. Parklanmadan toplanan vəsaitlərin bu cür sosial proqramlara sərf edilməsi həm sosial ədalət prinsiplərinə uyğun gələr, həm də şəhər nəqliyyatının iqtisadi dövriyyəsində balans yaradar. Milli Məclisdə pensiyaçılar və tələbələr üçün ictimai nəqliyyatda güzəşt məsələsi bir neçə dəfə müzakirə olunub. Baxmayaraq ki, deputat həmkarlar konkret təkliflər irəli sürüblər, bu məsələ hələlik qanun layihəsi və ya dövlət proqramı səviyyəsində təsbit olunmayıb. Nəqliyyatda güzəşt mexanizmləri sosial məsuliyyətin növbəti göstəricisi ola bilər.