“Xəzər-Qara dəniz-Avropa Yaşıl Enerji Dəhlizi”nin Faza 1 və Faza 2 layihələri TYNDP 2026 portfelinə daxil edilib

Avropa Elektrik Ötürücü Sistem Operatorları Şəbəkəsinin (ENTSO-E) növbəti Onillik Şəbəkə İnkişaf Planı (TYNDP) çərçivəsində qiymətləndiriləcək elektrik enerjisi infrastrukturu layihələrinin ilkin siyahısı dərc olunub. Bu siyahıya “Xəzər-Qara dəniz-Avropa Yaşıl Enerji Dəhlizi”nin Faza 1 və Faza 2 layihələri daxil edilib. Həmin layihələr TYNDP 2026 portfelində yer alır. Ümumilikdə, bu portfelə 178 ötürmə və 49 saxlama layihəsi əlavə olunub. Bu, regionun yaşıl enerji potensialının Avropa bazarına çıxarılması istiqamətində atılan ciddi addımdır.

Energetika Nazirliyi bu layihələrin qəbulu barədə məlumat verdi. Layihə təşəbbüskarları müraciətlərini 2025-ci ilin aprel-may aylarında keçirilmiş ilk mərhələdə təqdim etmişdilər. ENTSO-E bütün müraciətlərin TYNDP 2026 üçün tələb olunan qəbul meyarlarına uyğunluğunu yoxladı. Azərbaycan, Gürcüstan, Rumıniya və Macarıstanı əhatə edən “Yaşıl Enerji Dəhlizi” layihəsinin də bütün tələblərə cavab verdiyi təsdiqləndi. İkinci müraciət pəncərəsi 2025-ci il 15 sentyabr – 15 oktyabr tarixləri arasında açıq oldu və bu mərhələdə ideya səviyyəsində olan layihələr hədəflənib. Təqdim edilmiş bütün layihələr 2025-ci ilin noyabr ayında inzibati və texniki yoxlamadan keçiriləcək.

Dəhliz layihələri üzərində işlər hazırda davam edir. 2026-cı il ərzində TYNDP 2026 portfelinə daxil olan bütün layihələr üzrə xərclər və faydalar təhlili (cost-benefit analysis) aparılacaq. Təhlillərin nəticələri 2026-cı ilin sonlarında ictimaiyyətə açıqlanacaq. Xatırlatmaq yerinə düşər ki, "Azərbaycan Respublikası, Gürcüstan, Rumıniya və Macarıstan Hökumətləri arasında yaşıl enerjinin inkişafı və ötürülməsi sahəsində strateji tərəfdaşlıq haqqında Saziş" 17 dekabr 2022-ci ildə Buxarestdə imzalanmışdı. Layihənin icrasına məsul qurum qismində "Yaşıl Enerji Dəhlizi Enerji Şirkəti" (GECO) yaradılıb. Layihənin texniki-iqtisadi əsaslandırması isə "CESI" şirkəti tərəfindən həyata keçirilir.