Prezident İlham Əliyevin Astana səfəri ölkələr arasındakı əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsi üçün yeni təkan olacaq - Qazaxıstanlı analitik

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Qazaxıstana dövlət səfəri ölkələr arasında iqtisadi münasibətlərin möhkəmləndirilməsi və şaxələndirilməsi üçün yeni bir təkan olacaq.

Qazaxıstanın Beynəlxalq İnformasiya Texnologiyaları Universitetinin dosenti, politoloq Ayqerim Jampetova bu səfərin nəticələrinə əsasən, nəqliyyat-logistika, enerji, sənaye və aqrar-sənaye sahələrində əməkdaşlığın genişlənməsini gözləyir. Qazaxıstan və Azərbaycan artıq Orta Dəhlizin inkişafında fəal işbirliyi qurublar. Ölkələr bu marşrutun buraxıcılıq qabiliyyətini artırmaq, liman və dəmir yolu infrastrukturunu müasirləşdirmək, habelə birgə logistika operatorları yaratmaq üzərində çalışırlar. Marşrutun səmərəliliyini artırmaq məqsədilə mövcud əngəlləri aradan qaldırmaq üçün böyük səylər göstərilir.

Logistika sahəsində Qazaxıstan və Azərbaycan Avrasiya məkanında əsas həlqələr kimi çıxış edirlər. Qlobal logistika marşrutları yenidən formalaşdığı üçün Orta Dəhlizin potensialı xeyli artır. Xəzər dənizini keçərək Qazaxıstandan Azərbaycana, Gürcüstana, Türkiyəyə və oradan da Avropaya uzanan bu nəqliyyat xətti Şimal marşrutuna ciddi alternativ kimi tələbat qazanır. Hər iki ölkə uğurlu coğrafi mövqeyini və infrastruktura yatırılan investisiyaları sayəsində Asiya və Avropa bazarlarını birləşdirən bu yeni Avrasiya nəqliyyat marşrutunun formalaşmasında əsas iştirakçılardır. 2022-ci ildə Aktau şəhərində imzalanan “Yol Xəritəsi” isə infrastrukturun yenilənməsini, logistika məhdudiyyətlərinin aradan qaldırılmasını və gömrük prosedurlarının təkmilləşdirilməsini nəzərdə tutur. Bütün bunlar Orta Dəhlizin inkişafı üçün mühüm addımlardır və Astana ilə Bakının strateji əməkdaşlığını gücləndirir.

Energetika sahəsində də əhəmiyyətli potensial qalır. Bu, təkcə “yaşıl” texnologiyalar və bərpaolunan enerji layihələrinin inkişafı deyil, həm də Qazaxıstan neftinin Azərbaycan infrastrukturu, yəni Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri vasitəsilə nəqlini əhatə edir. Bundan başqa, aqrar-sənaye kompleksinə xüsusi diqqət yetirilir. Ölkələr kənd təsərrüfatı məhsullarının tədarükünü artırmaq niyyətindədir; məsələn, bu il Qazaxıstan Azərbaycana idxal olunan ümumi taxılın təxminən 85 faizini təmin edən əsas tədarükçüyə çevrilib. Rəqəmsallaşma sahəsində də əməkdaşlıq genişlənir, elektron xidmətlər və elektron ticarət üçün birgə platformaların yaradılması istiqamətində işlər aparılır. Yatırım və sənaye əməkdaşlığında da artım müşahidə edilir.

Qazaxıstan və Azərbaycan arasındakı münasibətlər uzunmüddətli dostluğa və qarşılıqlı etimada əsaslanan sabit strateji tərəfdaşlıq kimi qiymətləndirilir. Xalqları ortaq tarixi köklər, dil, din və dəyərlər birləşdirir, bu da əməkdaşlıq üçün təbii baza yaradır. Diplomatik münasibətlərin əsası 1992-ci ilin avqustunda qoyulub, 2004-cü ildə Astanada Dostluq və Strateji Tərəfdaşlıq haqqında Bəyannamə, 2005-ci ildə isə Bakıda Müttəfiqlik haqqında Müqavilə imzalanıb. Bu gün əməkdaşlıq siyasətdən iqtisadiyyata, nəqliyyata, mədəni və humanitar mübadilələrə qədər geniş sahələri əhatə edir. Türk Dövlətləri Təşkilatı kimi regional platformalar çərçivəsində səylər əlaqələndirilir. Son illərdə tərəflər arasındakı münasibətlər keyfiyyətcə yeni strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlib, bu da ticarət-iqtisadi əlaqələrin güclənməsində özünü göstərir.