Milli Məclis 2026-cı ilin dövlət büdcəsini birinci oxunuşda təsdiqlədi

Milli Məclis “Azərbaycan Respublikasının 2026-cı il dövlət büdcəsi haqqında” qanun layihəsini birinci oxunuşda təsdiqləyib. Qanun layihəsi parlamentin plenar iclasında müzakirədən sonra qəbul edildi. 2026-cı ilin dövlət büdcəsi üçün gözlənilən gəlirlər 38 milyard 609,0 milyon manat təşkil edəcək. Bu proqnoz göstərici 2025-ci ilin müvafiq proqnozu ilə müqayisədə 253,0 milyon manat, yaxud 0,7 faiz çoxdur.

Büdcə xərcləri isə 41 milyard 703,6 milyon manat səviyyəsində planlaşdırılır. Xərclər də gəlirlər kimi, 2025-ci ilin proqnozuna nisbətən 0,7 faiz, yəni 296,0 milyon manat yuxarı olacaq. Lakin 2024-cü ilin icra göstəriciləri ilə müqayisədə bu artım daha böyükdür: xərclər 3990,0 milyon manat və ya 10,6 faiz artır. Büdcənin əsas hədəflərindən biri qeyri-neft-qaz sektorunun inkişafı hesabına xərcləri artırmaqdır. ÜDM-in 28,8 faizi həcmində olan gəlirlər 2022-ci illə müqayisədə 25,8 faiz artıb.

2026-cı il üzrə proqnozlaşdırılan dövlət büdcəsi gəlirlərinin 57,4 faizi və ya 22 milyard 174,0 milyon manatı qeyri-neft-qaz sektorunun payına düşür. Neft-qaz sektorundan daxilolmalar 16 milyard 435,0 milyon manat (42,6 faiz) təşkil edəcək. Qeyri-neft-qaz sektorunun gəlirləri 2025-ci illə müqayisədə 10,6 faiz, 2129,0 milyon manat çox proqnozlaşdırılır. Bu, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinin davam etdiyini göstərir. Qeyd edək ki, Dövlət Neft Fondundan büdcəyə nəzərdə tutulan transfert məbləği 2025-ci ilin səviyyəsindən 11,4 faiz az göstərilib. Transfert çıxılmaqla gəlirlər 25 milyard 774,0 milyon manat təşkil edir ki, bu da 2024-cü ilin icrasından 5,7 faiz çoxdur. Bu struktur dəyişikliyi dövlət büdcəsinin gəlir dayanıqlığını artırmağa xidmət edir.

Dövlət büdcəsi xərclərinin ÜDM-də xüsusi çəkisi 31,1 faizə çatır. Xərclərin strukturunda cari xərclər 60,3 faiz (25 milyard 161,2 milyon manat), əsaslı xərclər 33,8 faiz (14 milyard 84,8 milyon manat) təşkil edir. Əməyin ödənişi xərclərinə 10 milyard 247,6 milyon manat (ümumi xərclərin 24,6 faizi), malların və xidmətlərin satın alınmasına isə 7 milyard 38,5 milyon manat vəsait ayrılıb. Cari xərclərin böyük hissəsi (88,1 faizi) qeyri-neft-qaz sektorunun daxilolmaları hesabına qarşılanacaq. 2026-cı il üçün dövlət büdcəsi kəsirinin yuxarı həddi 3 milyard 94,6 milyon manat məbləğindədir. Kəsirin ÜDM-də xüsusi çəkisi 2,3 faiz olmaqla, cari ilin göstəricisi ilə eynidir. Kəsir özəlləşdirmədən daxilolmalar, daxili və xarici borclanma, həmçinin vahid xəzinə hesabının qalığı hesabına maliyyələşdiriləcəkdir.