İşğal zamanı Ağdam böyük dağıntılara məruz qalmışdı - Kamaləddin Qafarov

Millət vəkili Kamaləddin Qafarovun sözlərinə görə, Ermənistan 30 ilə yaxın müddətdə Azərbaycan torpaqlarının 20 faizini işğal altında saxladı. Bu müddətdə erməni vandalları zəbt etdikləri bütün şəhər və kəndlərdə böyük dağıntılar törətdilər. Onlar tarixi-mədəni abidələri məhv etdilər və ölkəmizin təbii sərvətlərini talayaraq Ermənistana daşıdılar. Qafarov qeyd edir ki, bütün bu dağıntılara rəğmən, məhz Ağdam şəhəri daha böyük miqyaslı dağıntılara məruz qalmağı ilə xüsusi diqqəti cəlb edir. Bu şəhər işğal dövründə yer üzündən silinmə həddinə çatdırılmışdı.

Deputat bildirdi ki, Vətən müharibəsindən sonra azad edilmiş Ağdama gələn xarici jurnalistlər şəhəri “Qafqazın Xirosiması” adlandırdılar. Dağıntıların miqyası beynəlxalq mətbuatda da yer aldı. Təxmini hesablamalar göstərir ki, erməni işğalı nəticəsində Ağdama 13 milyard 135 milyon ABŞ dolları məbləğində ziyan dəyib. Ağdam şəhəri, onun qədim keçmişin şahidi olan çox sayda tarixi abidələri, mədəniyyət və memarlıq nümunələri düşmən tərəfindən vəhşicəsinə dağıdılıb. Millət vəkili ermənilərin zəbt etdikləri ərazilərdə beynəlxalq konvensiyaların prinsiplərinə zidd əməllər törətməsini də dilə gətirdi. Onlar Cenevrə Konvensiyaları ilə üzərlərinə düşən öhdəlikləri kobud şəkildə pozaraq, Ağdam rayonunda coğrafi adların dəyişdirilməsi, mülkiyyətin talan edilməsi və ərazilərin yandırılması kimi qeyri-qanuni işlər gördülər.

Qəribə görünsə də, dünya ictimaiyyəti Ağdamın işğal faktı ilə bağlı ilk başda yekdil mövqe ifadə etmişdi. ATƏT-in Minsk qrupunun doqquz ölkəsi bu hücumu qətiyyətlə pisləmiş, işğal olunmuş ərazilərdən qoşunların çıxarılmasına çağırmışdı. Həmçinin, BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının 1993-cü il 29 iyul tarixli 853 saylı qətnaməsində işğalçı qüvvələrin Ağdam rayonundan və digər işğal edilmiş Azərbaycan ərazilərindən dərhal, tam və qeyd-şərtsiz çıxarılması tələb edilirdi. Lakin bütün bu tələblər sadəcə kağız üzərində qaldı. Reallıqda isə Ermənistan beynəlxalq qanunlara tabe olmaqdan yayınırdı. Beynəlxalq təşkilatlar rəsmi İrəvanı buna məcbur etmədilər. Cəzasızlıq mühitindən arxayınlaşan Ermənistan bu cinayətləri uzun illər ərzində davam etdirdi.

Beynəlxalq təşkilatlar bu cinayətlərin qarşısının alınması üçün illərlə bir əməli addım atmadılar. Sonda Azərbaycan 44 günlük Vətən müharibəsində tarixi Qələbə əldə etdi. Ölkəmiz bununla həm torpaqlarının işğalına son qoydu, həm də BMT Qətnamələrinin icrasını təmin etdi. 10 noyabr 2020-ci il tarixində imzalanmış üçtərəfli Bəyanatın şərtlərinə uyğun olaraq, 20 noyabr 2020-ci ildə Ağdam rayonunun işğal olunmuş ərazisi Azərbaycana təhvil verildi. Bu təhvil-təslim ciddi insan tələfatının qarşısını aldı. Bu gün Ağdam, digər azad olunmuş şəhərlərimiz kimi, yenidən qurulur və öz əsl sahiblərini qarşılamağa hazırlaşır.