Azıx və Tağlar abidələrində beynəlxalq ekspedisiyalar fəaliyyət göstərir - FOTO - YENİLƏNİB

Xocavənd rayonunda yerləşən Azıx və Tağlar abidələri üzrə geniş beynəlxalq tədqiqat işləri davam edir. Almaniya, Yaponiya və Danimarkanın elmi mərkəzləri ilə imzalanmış memorandumlara əsasən, ərazilərdə müştərək beynəlxalq ekspedisiyalar fəaliyyət göstərir. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu bu barədə məlumat yayıb. Qeyd edildi ki, Danimarka arxeoloji qrupu hətta öz sıralarına Novosibirskdə yerləşən Rusiya Elmlər Akademiyası Sibir Şöbəsinin Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun iki elmi əməkdaşını cəlb edib. Lakin institut rəsmi olaraq bildirir ki, Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi zonası ərazisində, xüsusilə də Azıx və Tağlar abidələrində müştərək tədqiqatların aparılması barədə Rusiya Federasiyasının hər hansı bir elmi mərkəzi ilə birbaşa müqavilə, yaxud layihə mövcud deyil. Bu, işlərin əsasən çoxmillətli memorandumlar çərçivəsində aparıldığını göstərir.

Müasir dövrdə isə Azərbaycan və Rusiya alimləri Azıx mağarasında tədqiqat işlərini bərpa etdilər. Mağara keçmiş SSRİ məkanında ən qədim arxeoloji abidə kimi qəbul olunurdu. Rusiya Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, Sibir Bölməsi Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun daş dövrü arxeologiyası şöbəsinin müdiri Mixail Şunkov bu haqda məlumat verib. Şunkov qeyd etdi ki, uzun illər ərzində Qarabağ ərazisində arxeoloji qazıntılar aparılmadığından, bu abidənin yenidən araşdırılması xüsusi əhəmiyyət daşıyır. O və azərbaycanlı həmkarları Azıx mağarasında işləri yenidən başlatdılar. O əlavə etdi ki, artıq 40 il keçib və obyekt müasir metodlarla yenidən tədqiq olunmalıdır, çünki Sovet dövründə bura SSRİ üzrə ən qədim arxeoloji obyekt hesab edilirdi.

Altı mağaradan ibarət olan Azıx mağarası Azərbaycanın ən iri və ən qədim paleolit məskənlərindən biri kimi tanınır. Mağara Qafqazda ibtidai insanların yaşayış yerlərindən biri sayılır. Alimlər Azıx mağarasının yenidən radiometrik və geoloji datalaşdırılmasını aparacaqlar. Bu araşdırma dünyəvi əhəmiyyət daşıyır, çünki 2 milyon ildən çox əvvəl Afrikanı tərk etmiş ilk insanların Qafqazdakı yayılma tarixini daha dəqiq müəyyən etməyə imkan yaradacaq. Abidənin illər sonra bərpa edilən bu tədqiqatı, regionun və bəşəriyyətin erkən tarixini işıqlandırmaq baxımından mühüm elmi töhfələr verəcək.