Avropa Komissiyası: Hərbi mobillik paketi əhəmiyyətli investisiyalar tələb edəcək

Avropa Komissiyası (AK) tərəfindən təqdim edilən hərbi mobillik paketi böyük maliyyələşmə tələb edir. Bu plan 2028-2034-cü illəri əhatə edən növbəti yeddiillik büdcə çərçivəsində, "Avropanı birləşdirək" mexanizmi vasitəsilə 17,7 milyard avro ayrılmasını nəzərdə tutur. Bu rəqəm hazırkı büdcədəki 1,7 milyard avrodan on dəfə çoxdur. Bu böyük investisiya Avropa ölkələri daxilində qoşunların hərəkət sürətini və səmərəliliyini əsaslı şəkildə yaxşılaşdırmaq məqsədi daşıyır. Avropa İttifaqının müdafiə qabiliyyətini gücləndirmək üçün hazırlanan bu maliyyə ayırması regionda strateji hazırlıq səviyyəsini qaldırır.

Planın mərkəzində yeni Avropa Hərbi Mobilliyə Gücləndirilmiş Reaksiya Sistemi (EMERS) dayanır. Bu yeni mexanizm fövqəladə hallarda üzv ölkələrə və ya Komissiyaya adi nəqliyyat qaydalarının müvəqqəti dayandırılmasını təklif etməyə imkan verəcək. EMERS işə düşdükdən sonra hərbi qüvvələrə infrastruktur, nəqliyyat vasitələri və əsas xidmətlərə prioritet çıxış imkanı veriləcək. Hazırda blokun yolları, körpüləri, dəmir yolları və bürokratik prosedurları təhlükə zamanı sürətli reaksiya göstərməyə imkan vermir. Bəzi ölkələr icazələrin verilməsi üçün hətta 45 günlük əvvəlcədən xəbərdarlıq tələb edirlər ki, bu da böhran vəziyyətlərində ciddi ləngimələr yaradır.

Avropa Komissarı Andryus Kubilyus bildirib ki, Aİ-nin strategiyası Ukrayna təcrübəsindən dərs çıxarmaqdır. O, silahlı qüvvələrin həftələr və ya aylar ərzində yox, dəqiqələr və saatlar ərzində hərəkət edə bilməli olduğunu vurğuladı. Qoşunların hərəkəti üçün 45 gün tələb olunması müasir şəraitdə qəbuledilməzdir. Kubilyusa görə, sürət müdafiənin və çəkindirmənin əsasıdır. Təqdim olunan paket Avropanın hərbi mobilliyini artırmaq üçün 500 kritik nöqtənin müəyyənləşdirilməsinə və prioritet dəhlizlər boyunca "dar hissə"lərin aradan qaldırılmasına yönəlmiş hədəfli investisiyaları əhatə edir. Lakin məlumatın həssaslığına görə, hansı dəhlizlər və ya nöqtələrin nəzərdə tutulduğu açıqlanmayıb.

Bundan əlavə, planda Aİ-nin nəqliyyat infrastrukturunun Ukrayna ilə əlaqəsinin yaxşılaşdırılması da nəzərdə tutulur, bu da hesablamalara görə 100 milyard avroya başa gələcək. AK nümayəndələri qeyd ediblər ki, sülh dövründə hərbi sahəyə bu qədər ciddi maliyyə yatırımlarını avropalılara izah etmək çətindir. Lakin əsas arqumentlər ondan ibarətdir ki, fövqəladə vəziyyət zamanı hazırlıqsızlıq ölümcül ola bilər. Həmçinin, infrastruktur, texnologiyalar və sənayenin inkişafı ikili təyinat daşıyır. Yəni, bu investisiyalar həm dinc həyat üçün istifadə olunur, həm də yeni iş yerləri yaradır. Bu strategiya gələcək təhlükələrə hazır olmaq istəyən Aİ-nin ciddi yanaşmasını göstərir.